Sunuş

Dünya, Ortadoğu ve Türkiye başlığıyla sunulan bu kitap Mart 1991 tarihli bir temel metinle başlamakta ve aradan geçen 12 yıllık dönemin çeşitli evrelerinde dünyadaki gelişmeleri konu alan bir dizi teorik-siyasal değerlendirmeden oluşmaktadır. Bu değerlendirmeler arasında dolaysız bir devamlılık bağı yoktur; dolayısıyla okur, ilgi duyduğu konuya da bağlı olarak, onların her birini pekala bağımsız birer metin olarak da inceleyebilir. Bütünlük daha çok bölümlerin kendi içinde vardır; nitekim metinler bu durum gözetilerek sınıflandırılmıştır. Fakat bu yapılırken yine de kronolojik bir mantık gözetilmiştir. Bundan dolayıdır ki örneğin Ortadoğu konulu değerlendirmelerin bir kısmı kitabın başında yer alıyorken öteki bir kısmı sonunda yer almaktadır.

Kitabı oluşturan değerlendirmeler arasında dolaysız bir devamlılık ilişkisi olmadığı ifadesi yine de yanıltıcı olmamalıdır. Kitaba dünya olaylarıyla ilgili bütünsel bir bakış açısının egemen olmasının ötesinde, bu olayların değişik yönlerini ele alan metinler çeşitli açılardan birbirini tamamlamakta, ortaya dünyadaki durum ve gelişmelere ilişkin olarak bütünlüğü olan bir tablo koymaktadırlar. Mart 1991 tarihi taşıyan ve ilk sırada yer verilen temel metinde ortaya konulan dünya değerlendirmesi, bir bakıma kitabın genel çerçevesini de vermektedir. Okur kitabı bütünlüğü içinde incelediğinde, sonraki yıllara yayılan bir dizi değerlendirmenin buradaki çerçevenin açımlanması ve gelişmeler ışığında doğrulanması olduğunu görecektir.

Bu derleme önden Türk dış politikasına ilişkin değerlendirmeleri de içerecek şekilde tasarlanmıştı. Fakat kitabın hacmini zorlaması üzerine bu tercihten vazgeçildi. Bu durumda Türk dış politikası kapsamına giren değerlendirmeler ayrı bir kitap halinde sunulacaktır. Kitabın hacmini normal ölçüler içinde tutma kaygısının bazı değerlendirmelerin Türkiye bölümlerine yer vermemek gibi bir tercihe yolaçtığını da bu arada belirtmek gerekir. Bu, bazı değerlendirmeleri parçalamak gibi bir sonuç yaratmış olsa da, esas konusu dünya olayları olan bir kitap için amaca uygun bir tercih olmuştur.

Doğu Avrupa’daki çöküşün Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla tamamlanmakta olduğu, bu gelişmelerin etkisi altında “tarihin sonu”nun ilan edildiği, ortalığı bir inançsızlık ve döneklik furyasının kapladığı bir sırada kaleme alınan“Bugünün dünyası: Süreçler ve eğilimler” başlıklı metin şu sözlerle sona eriyor: “Sonuç olarak; burjuva ideologlar?n büyük spekülasyonlara konu ettiği 1989, tarihin değil yaln?zca bir dönemin sonunu işaretliyor. İnsanl?k yeni bir döneme girmiştir. Yeni dönem yeni bir devrimler dönemi olarak tarihe geçecektir; nesnel olgular buna işaret ediyor, belirtiler bunu gösteriyor.”

Bu düşüncenin egemen olduğu temel bir değerlendirme ile başlayan Dünya, Ortadoğu ve Türkiye, denilebilir ki devamında, insanlığın girmiş bulunduğu bu yeni dönemde dünyadaki gelişmelerin çok değişik açılardan bütünsel bir tablosunu devrimci bir bakışaçısıyla sunmaktadır. Bu özelliğiyle kitap dünyadaki gelişmelere ilgi duyanlara, özellikle de devrimci okura gerekli yararı fazlasıyla sağlayacaktır.

25 Şubat 2003