“GATS ve AB Uyum Sürecinde Meslekler Nereye?” Sempozyumu’nun birinci günü 13 Nisan Cuma günü YTÜ Oditoryumu’nda gerçekleşti. 200’e yakın kişinin katıldığı sempozyumda etkili sunumlar ve canlı tartışmalar gerçekleşti.

Sempozyum saat 13.30’da sempozyum hazırlık toplantıları bileşenleri adına Burçin Kuz’un gerçekleştirdiği açılış konuşması ile başladı. Bugüne dek sürece destek olduğunu açıklayan akademisyen, demokratik kitle örgütü, sendikalar, öğrenci örgütlülükleri vb.’nin okunmasıyla son buldu. Günün programının deklare edilmesinin ardından birinci oturum başlatıldı.

Birinci oturumda önce Özgür Müftüoğlu söz aldı. Müftüoğlu “eğitim alanındaki dönüşümler” üzerine bir sunum gerçekleştirdi. Eğitimle ideoloji arasındaki bağı tanımlayarak, bugün yaşananın eğitim alanının kapitalizmin ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirilmesinden ibaret olduğunu vurguladı.

Ardından hukuk alanındaki dönüşümleri anlatmak üzere sözü ÇHD Genel Sekreteri Selçuk Kozağaçlı aldı. Hukuk alanında yaşanan dönüşümleri gerek hukuk alanının kendi kurumsal yapısını eleştirerek, gerek geçmiş mücadele deneyimlerini irdeleyerek ayrıntılı bir tarzda ifade etti.

Daha sonra Baro Eski Başkanı Yücel Sayman konuştu. TBB’nin mevcut yapısını eleştiren Sayman, savunma hakkı üzerinde idari vesayet uygulanamayacağını, bu uygulandığı ölçüde savunma hakkının bağımsız kullanılmasından söz edilemeyeceğini vurguladı. Ardından sağlık alanındaki dönüşümleri tanımlamak üzere Ses Aksaray Şube Başkanı Songül Beydilli söz aldı. Sağlık alanındaki dönüşümü sistematik bir biçimde anlatan Songül Beydilli, aile hekimliğinin sonuçları üzerinde durdu.

Daha sonra konuşan Mustafa Aral, TMMOB’ta yaşanan dönüşümlerin mesleklerdeki dönüşümlerle paralel düşünülmesi gerektiğini belirtti. Özellikle bugün bir takım yönetimler şahsında açığa çıkan anti-demokratik ve gerici tutumların bütün oda mensuplarına mal edilmemesi gerektiğini, demokrat ve duyarlı kesimlerin odalara sahip çıkmasının önemli olduğunu vurguladı.

Esma Özdemir ise, mimarlık alanına ilişkin hazırlanmış taslak yasalaşırsa olabilecekleri, Türkiye gerçeklerine de değinerek anlattı. Soru cevap bölümü bitiminde ara verildi.

İkinci oturumda Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Fuat Ercan ve DİSK / Birleşik Metal İş’ten Gaye Yılmaz “GATS ve AB uyum sürecinin mesleklerin dönüşümüne etkileri” başlıklarına ilişkin sunumlar gerçekleştirdiler. Her iki panelist de ilk elden TMMOB’un tutumunu eleştirdi. Sempozyumu son derece demokratik bir etkinlik olarak tanımlayıp, böyle bir etkinlikle karşıtlık ilişkisi kurulmasını anlaşılmaz bulduklarını dile getirdiler.

Fuat Ercan, “Meslekler nereye?” sorusunun anlamlı olduğunu, ancak mesleklerin tarihsel gelişimine bakmaksızın, her birinin kendi içinde değerlendirilmesi ile bu soruya bütünlüklü ve doğru bir yanıt verilmesinin olanaksız olduğunu ifade etti.

Gaye Yılmaz ise, GATS antlaşmasına ilişkin kapsamlı bir anlatım yaptı. GATS antlaşmasının imzalandığı süreçteki esnek hükümlerine değinen Yılmaz, bu hükümlerin geçerliliğinin süreye bağlandığını vurgulayarak, artık bu süre dolduğu için GATS’ın temelinde vurgulanan ticarileşme / piyasalaşmanın tüm alanlara yaygınlaştırılmaya çalışıldığına işaret etti. Sorunların tek çözümünün mücadele olduğunu, ancak ve ancak devrimci bir kalkışmanın GATS vb. saldırıları topyekün ortadan kaldırabileceğini vurguladı.

İkinci oturumun ardından soru-cevap bölümüne geçildi. Sempozyumun ikinci gününün programının deklare edilmesi ile sempozyumun ilk günü bitirildi. Saat 20.00’ye doğru biten sempozyumda, mesleki dönüşümlerin bütün alanlarda bir bütün olarak hayata geçirildiği ve ortak bir mücadele kanalının geliştirilmesi gerektiği temel bir vurguydu. Neredeyse bütün panelistler tarafından TMMOB yönetiminin tutumu sert eleştirilere konu oldu.

2. gün

14 Nisan günü gerçekleştirilen, 100’e yakın kişinin katıldığı sempozyumun foruma ayrılmış bölümünde açığa çıkan birleşik mücadele iradesi oldu.

Forum açılış konuşması ile başlatıldı. Ardından divan forumun işleyişi ve yöntemine dair bir bilgilendirme yaparak, tebliğ başlıklarını açıkladı. Forum üç ana başlıktan oluşuyordu. Bu başlıklar, GATS ve AB sürecinde mesleklerde yaşanan dönüşümlerin arka planı, GATS ve AB sürecinde meslek örgütlerinin gidişatı ve sempozyum sonrasına ilişkin mücadele perspektifi idi.

Bu çerçevede ilk önce “GATS ve AB sürecinde mesleklerde yaşanan dönüşümlerin arka planı” başlığı ile foruma başlandı. Sempozyum Hazırlık Toplantıları Bileşenleri adına bu bölümde birbirini bütünleyen iki ayrı tebliğ sunuldu. 1. tebliğin başlığı “Meslek ve Alanlarda Yeniden Yapılandırma Süreci” idi. 2. tebliği ise “Sermaye Ekseninde Yeniden Yapılandırmanın Meslek ve Alanlarda Ortaya Çıkardığı Somut Sonuçlar” başlığını taşıyordu.

Sempozyum bileşeni adına sunulan bu iki tebliğin ardından ana başlığa ilişkin ek tebliğ sunmak isteyenlere söz verildi. Bu çerçevede ilk önce Mühendislik, Mimarlık ve Planlamada + İvme Dergisi adına “Yetkin ya da Yetkili Mühendislik” başlıklı bir tebliğ sunuldu. Ardından Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi Öğrenci Komisyonu adına “Mimarlık Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı” başlıklı bir tebliğ sunuldu. Mimarlık alanında yaşanan dönüşümlerin yasal dayanaklarının ayrıntılı bir biçimde tartışıldığı ve birleşik mücadele çağrısı ile son bulan tebliğin okunmasının ardından, İstanbul Gençlik Derneği de “GATS ve AB sürecinde meslekler nereye?” başlıklı bir tebliğ sundu. Çağdaş Genç Avukatlar ise “Avukatın bağımsızlığı ve savunmaya maddi hukuk (avukatlık kanunu) ve olması gereken hukuk ışığında karşılaştırmalı bir bakış” başlıklı tebliğ ile sempozyuma katkıda bulundu. Son ek tebliği ise İÜ Avcılar Kampusü Meslekler Nereye Sempozyum Bileşeni adına “Meslek Yüksek Okulları” başlığı ile sunuldu.

Ayrıca, “Emek Hareketinden Mühendis, Mimarlar, ‘Akreditasyon ve Yetkin Mühendislik’” başlığı ile bir tebliği divana sunuldu. Tartışma başlığının kapanmış olmasından dolayı bu tebliğ kayıt altına alındı ancak salonda okunmadı.

Ek tebliğlerin sunulmasının ardından önerilerin, eleştirilerin ve eklemelerin yapılacağı serbest kürsüye geçildi. Bu bölümde ilk önce İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nde okuyan bir öğrenci söz aldı. Tebliğ başlığına ilişkin görüşlerini ifade eden öğrenci arkadaşın konuşmasının ardından YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nden yeni mezun olmuş bir arkadaş, okunan tebliğlere ilişkin iki öneri sundu. Tebliğ metninde akreditasyon başlığı içerisinde önemli bir örnek olan ABET’e değinilmemiş olduğunu ifade eden konuşmacı, kendisinin de mezuniyet sürecinde karşılaştığı ve artık üniversiteler genelinde uygulanan diplomalardan mühendis ibaresinin kaldırılmasının da tebliğde yer alması gerektiğini vurguladı.

Bu konuşma üzerine dinleyiciler arasında olan Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı Tahsin Yeşildere söz almak istediğini ifade etti. 14 yıl boyunca meslek odası başkanlığı yaptığını ifade eden Yeşildere “Mühendislik odalarının bu sempozyuma yaklaşımları beni ürküttü.” dedi. Sempozyum öncesinde kendisinin de telefonla arandığını ve bu sempozyuma yer ayarlayarak iyi yapmadıklarının kendilerine ifade edildiğini söyleyen Yeşildere “Mühendis odaları da sermayenin güdümünde, eski misyonlarını kaybetmiş ve insanların özgürce tartışmalarının önünde geçen bir konuma gelmiştir” dedi. Yeşildere ayrıca, bütün bu olumsuz tabloya rağmen, odaların sermaye yanlılarına bırakılmamasının mücadelesinin verilmesi gerektiğini ifade etti. İki gündür sempozyumu izlediğini ifade eden Yeşildere, bütün tartışmaların temelinde eğitimin durduğunu ve bu kapsamda YÖK’ün bu dönüşümlerde oynadığı rolün de hesaba katılarak mutlaka tartışılması gerektiğini vurguladı.

Tartışmalardan sonra oylamayla tebliğin bütünlüklü bir biçimde kabul edilmesi, ancak yapılan öneriler çerçevesinde, “Akreditasyon ve ABET örneği”, “Diplomalardan mühendis unvanının kaldırılması” ve “YÖK” başlıklarının eklenmesine karar verildi.

İkinci başlığa geçilmeden, Tüm- Bel Sen 4 No’lu Şube adına söz isteyen bir sendikacı sempozyuma bir tebliğ sundu. İki gündür sempozyumu takip ettiğini ve tartışmaları anlamlı bulduğunu ifade eden şube temsilcisi, AB ve GATS sürecinden meslek alanları ile beraber bütün hizmet alanlarının da etkilendiğini vurgulayarak, İETT’de yaşanan / yaşanacak özelleştirme uygulamaları sonucunda ulaşım hizmetinde yaşanacak dönüşümü tanımladı.

Ardından ikinci başlık olan GATS ve AB sürecinde meslek örgütlerinin gidişatına geçildi. Sempozyum Hazırlık Toplantıları Bileşenleri adına sunulan tebliğin okunmasının ardından ek tebliğler bölümüne geçildi. Bu bölümde Toplumcu Mühendislik ve Mimarlık Öğrencileri “Sempozyum sürecinde İstanbul TMMOB yöneticilerinin tutumu üzerine zorunlu bir açıklama” başlıklı bir tebliğ sundu.

Bu tebliğ üzerine söz alan TMMOB MMO Öğrenci Komisyonu çalışanlarından bir öğrenci, “keşke yönetimimizden birileri burada olsaydı da, burada ifade edilenlere yanıt verselerdi” dedi ve daha önce TMMOB içerisinde başlattıkları örgüt içi demokrasi tartışmaları karşısında TMMOB’un geliştirdiği tutumun, o dönem öğrenci komisyonunu dağıtmaya varan anti-demokratik uygulamalarını anlattı.

İkinci tebliğe ilişkin değişiklik ya da ekleme önerisi gelmedi ve tebliğ aynen kabul edildi.

Son olarak “Sempozyum sonrasına ilişkin mücadele perspektifi” başlıklı tebliğ, yine Sempozyum Hazırlık Toplantıları Bileşenleri adına sunuldu. Bu bölümde yalnızca YDG tebliğ sundu. Tebliğ kapsamında birleşik mücadeleye özel olarak vurgu yapan YDG, birleşik örgütlülük ihtiyacını tanımladı.

Daha sonra EHP Gençliği adına yapılan konuşmada gençliğin taşıdığı dinamizme vurgu yapılarak, sempozyumdan çıkan ortak iradenin mutlaka Genç-Sen’e taşınması ve Genç-Sen’de mesleki dönüşümlerin gündemleştirilmesi gerektiğini ifade etti. Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden bir öğrenci söz alarak, sorunun odalara taşınma kapsamından öte, okullara taşınma hedefiyle ele alınmasının öncelikli olduğunu vurguladı. Daha sonra Toplumcu Mühendislik ve Mimarlık Öğrencileri adına söz alan bir arkadaş, birleşik mücadelenin önemine vurgu yapan bir konuşma yaptı. 3. tebliğe ilişkin tartışmaların sonlanması ve tebliğin bütün katılımcılarla onaylanmasının sonucunda sempozyuma sonuç bildirgesinin son halinin hazırlanıp, açıklanması için ara verildi.

Aranın ardından sonuç bildirgesinin açıklanması ile sempozyum bitirildi.

Toplumcu Mühendislik ve Mimarlık Öğrencileri

“GATS ve AB Uyum Sürecinde Meslekler Nereye?” Sempozyumu Sonuç Bildirgesi

Kapitalizmin içine girdiği dönemsel krizlerden kurtulup kar oranlarını yeniden artırabilmesi için tekelleşmenin önünün açılıp hızlandırılması, yeni alanların sisteme entegre edilmesi, emek üretkenliğinin artırılması ve işgücü fiyatının ucuzlatılması gerekmektedir. Bunun için sermayenin tekelleşmesinin önündeki engellerin kaldırılması, yine uluslararası sermayenin ihtiyaçları tarafından belirlenen alanların sistematik bir biçimde talanı, son tahlilde kamu hizmetlerinin tümüyle tasfiyesi öngörülmektedir.

Uluslararası sermayenin ve tekellerin ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli temel alanlarda yaşanan dönüşümler, dolaysız olarak bu alanlarla bağlantılı meslekleri de etkilemektedir. Tümüyle uluslararası sermayenin ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleşen bu dönüşümlere karşı “GATS ve AB uyum sürecinde meslekler nereye?” sempozyumunda yürütülen tartışmalar sonucunda bütünlüklü bir mücadele platformu oluşturma çabasının bir ilk adımı olarak aşağıdaki görüşler benimsenmiştir.

Tüm hizmet alanlarının sermayenin tam denetimine açılmasını öngören, eğitimden sağlığa birçok alanda yaşanan piyasalaşma ve ticarileşme sürecinin temel bir halkası olan GATS’tan çıkılmalıdır.

AB müzakereleri ile eğitim, sağlık, iş ve meslek yaşamında ortaya çıkan sermaye eksenli dönüşümler son bulmalı, AB ile kurulan tüm ilişkiler durdurulmalıdır.

Eğitim alanında yaşanılan piyasalaşma/ticarileşme uygulamaları derhal son bulmalıdır!

Üniversite sanayi işbirliği adı altında, üniversitelerin kaynak ve araştırmalarının sermayenin ihtiyaçlarına yanıt verecek bir biçimde kullanılmasına son verilmelidir

Eğitim hizmetleri herkese eşit ve parasız bir biçimde sağlanmalıdır!

Özel eğitim ve sağlık kurumları kapatılarak tüm bu hizmetler kamu yararına ve devlet tarafından verilen hizmetler haline getirilmelidir!

Ücretsiz ya da düşük ücretle, sosyal güvenceden yoksun tüm staj uygulamaları son bulmalıdır!

Mesleki yeterlilik kurumu kanunu geri çekilerek, mesleklerde tekelleşmenin ve usta çırak ilişkisinin önünü açacak olan yasal düzenlemeler derhal son bulmalıdır!

Eğitimde ve meslek alanlarında akreditasyon adı altında sermayenin ihtiyaçlarına dayalı olarak eşitsizliklerin ve emek üzerindeki sömürü koşullarının artırılması anlamına gelen uygulamalar son bulmalıdır!

Mühendislik alanının ve mesleğinin sermayenin değişen ihtiyaçları üzerinden yeniden yapılandırılmasını öngören yetkin mühendislik uygulamaları ve yönetmelikleri ile “Yetkili Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Belirlenmesi ve Belgelendirilmesine İlişkin Kanun Tasarısı Taslağı” geri çekilmelidir!

4 yıllık eğitim sonrasında zorunlu staj ve sınav gibi uygulamaları öngören “mimarlık hakkındaki kanun taslağı” geri çekilmelidir!

TBB tarafından hazırlanan, avukatlık alanında tekelleşmenin önünü açacak olan, “patron avukatlara” maddi ve düşünsel açıdan tümüyle bağımlı, sözleşmeye tabi, ücretli avukatlar oluşturulmasını öngören, bu anlamı ile avukatlık alanında tam bir kastlaşma yaratacak Avukatlık Yasası Değişiklik Taslağı geri çekilmelidir!

TBB’nin barolar üzerindeki idari vesayet hakkı kaldırılmalıdır!

Sağlık hizmetlerinin piyasaya bağlanmasına, bu anlamı ile ticarileşmesine derhal son verilmelidir!

Sağlık alanındaki özelleştirmeler son bulmalıdır!

Herkese eşit, nitelikli ve parasız sağlık hizmeti!

Parası olanın parası kadar sağlık hizmeti alabileceği genel sağlık sigortası uygulamasına son verilmelidir!

Toplumun sağlık düzeyinin yükseltilebilmesi için 1. basamak sağlık hizmetlerine öncelik verilmeli, nitelikli sağlık ocakları tüm alanlarda yaygınlaştırılmalıdır!

Sağlığa ayrılan tüm bütçe kamusal sağlık hizmetleri için kullanılmalıdır!

Sağlık alanında tam bir piyasalaşmayı öngören “Aile hekimliği modeli” derhal terk edilmelidir!

Sözleşmeli öğretmenlik, ücretli öğretmenlik gibi uygulamalar son bulmalı, tüm eğitim fakültesi ve fen edebiyat fakültesi mezunlarına kadro verilmelidir!

Formasyon eğitimi, lisans eğitimi sürecinde ve ücretsiz olarak tüm fen edebiyat fakültesi öğrencilerine verilmelidir!

İşgücü fiyatının düşürülmesini öngören ve eğitim emekçilerini ücretli köleler haline getiren, performansa dayalı esnek çalışma uygulamalarına son verilmelidir.

5204 sayılı devlet memurları kanununda değişiklik yasası ile eğitimciler arasında, aday öğretmen, öğretmen, uzman öğretmen ve baş öğretmen biçiminde bir eşitsizlik dayatılmaktadır. Bu uygulamaya derhal son verilerek, eşit işe eşit ücret uygulaması benimsenmelidir!

Meslek odaları, sermayenin değişen ihtiyaçlarına paralel dönüşümlere karşı emekten yana açık ve kararlı bir tutum almalıdır!

Meslek alanlarda yaşanılan dönüşümlere ve meslek içi kastlaşma yaratacak tüm uygulamalara karşı meslek odaları açık ve kararlı bir tutum almalıdır.

Mesleki demokratik örgütlenmeler tabanın inisiyatifi ve katılımına açık bir biçimde demokratik ve katılımcı bir işleyişi benimsemelidir! Her türlü muhalif yaklaşım ve düşüncenin kendini özgürce ifade edebileceği bir işleyiş biçimi benimsenmelidir!

Meslek odalarının öğrenci komisyonları tümüyle özerk bir işleyişe sahip olmalı, meslek odaları gençliğin taleplerine etkin bir biçimde sahip çıkmalıdır!

Sempozyum sonrasında sermayenin özelleştirme ve ticarileştirme saldırısına, mesleki dönüşümler ve ücretli kölelik, diplomalı işsizlik ve geleceksizlik sorununa ilişkin etkin bir mücadele ve çalışma süreci birleşik bir tarzda başlatılmalıdır. Bu süreç ülke geneline yayılmalıdır. Bütünlüklü olan bu saldırılara karşı birliktelik en temel gücümüzdür. Buradan hareketle tüm demokratik kitle örgütlerini, siyasi ve meslek gruplarını ve bireyleri 5 Mayıs 2007 tarihinde İHD’de yapılacak olan, sempozyum sonrası ortak mücadelenin tartışılacağı toplantıya davet ediyoruz.

Bugün yaşanan dönüşümler iki temel başlığı ön plana çıkartmakta, bu çerçevede de hedefli ve birleşik bir mücadeleyi zorunlu kılmaktadır. Bunlar, hizmet alanlarının bir bütün olarak sermayenin denetimine açılması ve özelleşmesi, öte yandan ise mesleki dönüşümlerin ve ticarileşen/piyasalaşan eğitim sürecinin bir sonucu olarak öğrenci kesimleri için genel bir geleceksizlik ve diplomalı işsizlik, çalışan kesimler içinse ücretli kölelik sorunudur.

Sermayenin çok yönlü saldırıları karşısında birleşik bir mücadele hattı oluşturmak güncel ve ertelenemez bir sorumluluktur. Sempozyum sonrasında tüm demokratik kişi ve kurumların yaşanan dönüşümlere ve sermaye eksenli saldırılara karşı ortak tutum alması temel bir zorunluluktur.

Bu çerçevede “GATS ve AB Uyum Sürecinde Meslekler Nereye?” sempozyumu tüm demokratik kişi ve kurumları birleşik bir mücadele platformu oluşturarak, sermayenin saldırılarına karşı etkin ve sonuç alıcı bir mücadele örmeye çağırmaktadır!