9 Ekim 2015
Sayı: KB 2015/38

Devrimci bir sınıf hareketi için ileri!
Sermaye düzeninin Suriye politikası çöktü
Parlamenter hayaller değil, devrimci sınıf mücadelesi!
'Oy avcısı' CHP'den emekçilere sahte vaatler
CHP'nin gençlere vaatleri ve gerçekler
Sermaye sınıfının "adaleti"
Kürt halkına yönelik saldırılar sürüyor
Genetiği kirli ve kanlı devlet!
Direnişçi Kocaer işçileri: Kölelik düzenini bitireceğiz!
Mücadeleci ve demokratik bir Birleşik Metal-İş için birleşelim!
Muhasebesiz, muhalefetsiz, umutsuz!
Birleşik Metal-İş Bursa ve İzmir şubelerinde genel kurul
Kale Kilit’te patronların kavgası!
Devrimci gençlik hareketi - H. Fırat
Birleşik sosyalist devrim!
Alman emperyalizminin “mülteci severliği”
Kutlanan ne?
Emekçiler sokakları boş bırakmıyor
Kahrolsun sömürgecilik!
“Cenazenin gösteriye dönüşmesinden korkuyorlar”
Gözaltı ve tutuklama terörü sürüyor
Tutsak sınıf devrimcilerine süngerli oda işkencesi
ORS deneyimi ve öğrettikleri
Önlemler alınmıyor, işçiler katlediliyor
DLB’lilerin ailelerine polis tacizi
'İsimsizler ülkesine döndük!'
Bu sayının PDF formatını download etmek için tıklayın

 

Devrimci gençlik hareketi

H. Fırat

 

TKİP Merkez Yayın Organı Ekim’in Nisan 1988 tarihli 7. sayısında yer alan “Devrimci gençlik hareketi" başlıklı değerlendirmenin bir bölümünü DEV-GENÇ’in kuruluş yıldönümü vesilesiyle okurlarımıza sunuyoruz.

1965-1971 do?nemi: Bazı sonuc?lar

1960’lar Tu?rkiyesi genel bir sosyal-siyasal hareketlilig?e sahne oldu. I?lk harekete gec?en is?c?ilerdi. 1960’ların ikinci yarısında buna bazı ko?ylu? hareketleri ve yaygın genc?lik hareketleri es?lik etti.

Tu?rkiye’de toplum o?lc?u?su?nde yankılanan kitlesel o?g?renci hareketleri, Bayar-Menderes yo?netiminin son do?neminde, 27 Mayıs darbesinin hemen o?ncesinde de go?ru?lmu?s?tu?. Fakat bunlar Kemalizm’in izinde, egemen ideolojiye bag?lı, burjuva muhalefetin etkisinde du?zen ic?i hareketlerdi.

Oysa 1960’ların ikinci yarısında (o?zellikle 1968 sonrasında) yas?anan o?grenci hareketleri, resmi ideolojiden ve du?zenden belirgin bir kopus?u ifade eder. Son 20 yılın devrimci genc?lik hareketi bu kopus?un temelleri u?zerinde yu?kselir. Genc?lik hareketi tarihinde gerc?ek bir do?nu?m noktasıdır bu. Artık genc?lik hareketi du?zen ic?i mu?cadelelerin bir uzantısı, bir eklentisi olmaktan c?ıkmıs?, du?zene kars?ı bir gu?c?, devrimci bir kuvvet haline gelmis?tir. Genc?lig?in o?ncu? ileri kesimleri Marksizme yo?nelmis?, sosyalizme gu?c?lu? bir eg?ilim duymus?, genc?lik hareketi kurulu toplumsal ve siyasal du?zen aleyhtarı devrimci militan bir karakter kazanmıs?tır.

Fikir Kulu?pleri Federasyonu (FKF) c?atısı altında o?rgu?tlenen o?g?renci hareketi, bas?langıc?ta nispeten ağır bir tempoda gelis?ti. Fakat 1968 yılında gerc?ek bir sıc?rama yas?adı. Bu yıl ic?inde gerc?ekles?en yaygın u?niversite boykotları ve is?gal hareketleri, o?g?renci genc?liğin kendi demokratik hakları ic?in kitlesel bir bas?kaldırısıydı. Mu?cadelenin o?nu?nde marksist eg?ilimli devrimci genc?ler vardı. Genc?lik, kendi sorunları, demokratik talepleri ic?in harekete gec?tig?i bu aynı do?nemde, genel toplumsal ve siyasal sorunlarla da yakından ilgiliydi. Hareket dar akademik alanın c?ok o?tesinde, gu?c?lu? bir politik nitelik tas?ıyordu. Nitekim boykot ve is?gal hareketlerini, 1969- 1970 yıllarının yaygın anti-emperyalist kitlesel go?sterileri izledi. Genc?lik hareketi hızla bu?yu?du? ve devrimciles?ti. U?c? bu?yu?k kentten tas?raya yayıldı. Yu?ksek o?g?renim genc?lig?iyle sınırlı olmaktan c?ıktı, diğer genc?lik kesimlerini de kapsadı. FKF adını DEV-GENC? olarak deg?is?tirdi. Bu deg?is?ime, mu?cadelenin o?nu?nu? kesen, onu sınırlayan yo?netim deg?is?imi de es?lik etmis?ti. DEV-GENC?, genc?lik hareketine paralel olarak, su?rekli gu?c? kazandı ve do?nemin tek kitlesel politik genc?lik o?rgu?tu? oldu. Gericilerin ve reformistlerin elindeki genc?lik o?rgu?tleri (MTTB, TMTF vb.) hızla tecrit oldular.

Fakat bu?tu?n bu olumlu o?zellikleri tas?ıyan genc?lik hareketi, o?te yandan temel bir zaafla da kars?ı kars?ıyaydı ve bu zaaf yalnızca o do?nemki genc?lik hareketini değil, sonraki do?nemleri de derinden etkiledi. Etkileri hala ve u?stelik s?u do?nem ic?in oldukc?a gu?c?lu? bir s?ekilde yas?anıyor.

Genc?lik hareketi resmi ideolojiden ve du?zenden kopmus?tu. Bu kopus? bos?lug?a değil, devrime ve sosyalizme dog?ruydu. Genc?lik hareketinin en dinamik kesimi, o?nder ve su?ru?kleyici unsurları, is?c?i sınıfı davasına, sosyalizme ve marksist-leninist teoriye ic?ten, samimi ve gu?c?lu? bir eg?ilim duyuyorlardı. Genc?lig?in mu?cadele ic?indeki kesimi proletaryanın devrimci siyasal o?nderliğine muhtac?tı ve bo?yle bir önderliğe yatkındı. 1965’te olus?an ve giderek devrimci genc?lig?i bu?nyesinde toplayan FKF’nin, aynı do?nemde kendini "is?c?i sınıfının sosyalist partisi" olarak niteleyen ve bunu ilan eden TI?P’i desteklemesi bu gerc?eg?i dile getirir. Ne var ki, sosyalizmin bir s?iar olarak genc?lik ic?inde de yaygınlas?masında bir do?nem olumlu bir rol oynamasına karşın TI?P, gerc?ekte reformist-parlamentarist bir c?izgideydi. O Marksizm-Leninizm’i deg?il modern revizyonizmi temel alıyordu ve savundug?u sosyalizm bir tu?r burjuva sosyalizmiydi. Devrimci genc?lig?i tutarlı bir du?nya go?ru?s?u?yle eğitmek, devrimci genc?lik hareketiyle devrimci is?c?i hareketi arasında gerekli ko?pru?yu? kurmak bir yana, TİP genc?lig?in alttan gelen devrimci eyleminin bile kars?ısına dikildi. 20 yıl sonra bugu?n bugu?nku? uzantılarının yapmaya c?alıs?tıg?ı gibi, genc?lik hareketini dizginlemeye, onu yasal sınırlar ic?inde tutmaya, akademik sorunlarla sınırlamaya c?alıs?tı.

Fakat bu gerici reformist c?izgi bugu?n oldug?u gibi o gu?n de hızla tecrit olmaya bas?ladı. TI?P o?nu?ne dikildig?i devrimci genc?lik hareketi tarafından as?ılıp gec?ildi.

Fakat genc? ve deneyimsiz devrimcilerin bas?ını c?ektig?i hareket, kendi bas?ına yolunu bulamaz, sag?lıklı bir c?izgiye oturamazdı. Sag?lıklı ve tutarlı bir devrimci genc?lik hareketinin teminatı proletaryanın sosyalist sınıf o?nderlig?idir. Oysa proleter hareketin kendisi o do?nem bo?yle bir o?nderlikten yoksundu ve revizyonist-reformist sendika bu?rokratları tarafından du?zen sınırları ic?inde ve iktisadi mu?cadele zemininde tutulmaya c?alıs?ılıyordu. Bu kos?ullarda TiP’in reformist-parlamentarist barikatını as?an devrimci genc?lik hareketi, keskin sloganlarla genc?lik hareketinin militan nitelig?ine uyum sag?lamaya c?alıs?an MDD’ci akımın etkisine girdi. Bu akım, genc?lik hareketini kendi reformist-darbeci hesaplarına do?nu?k kullanmaya c?abalamanın yanı sıra, genc?lik ic?indeki sosyalist potansiyeli de salt yurtsever bir c?izgide eritmeye c?alıs?tı. Kemalizmden kopup Marksizme yo?nelen genc? devrimcileri, "ikinci milli kurtulus? savas?ı" s?iarlarıyla yeniden kemalist ideolojik etkiye soktu. "Ordu, genc?lik el ele" tu?ru?nden gerici sloganlarla devrimci genc?lig?in bilincini bulandırarak hayaller yaydı. Sosyalizm s?iarını genc?lik saflarından adeta sildi. Genc?lik hareketini "demokrasi ve bag?ımsızlık" s?iarlarıyla sınırladı. Milliyetc?i bir ideolojik ic?erikle "Bag?ımsız Tu?rkiye" s?iarını do?nemin temel sloganı yaptı. O dönem s?ehir ku?c?u?k-burjuvazisi, o?zellikle de o?g?renci genc?lik ic?indeki kabarıs?lara denk du?s?en bu sloganlar ("Demokrasi ve Bag?ımsızlık"), o?te yandan genc?lig?in marksist eg?ilimli o?nder kadrolarının ideolojik s?ekillenis?ini belirledi. Genc?lik o?nderleri daha sonraları MDD teorisyenlerinin reformist-darbeci c?izgisinden koptular ama, onun ideolojik o?zu?nu? (halkc?ılık, burjuva demokratik ufuk) ve temel s?iarlarını (demokrasi ve bag?ımsızlık) korudular.

Bu olgunun o?nemi s?uradadır: Bu genc?lik o?nderleri, 1970’lerin bas?ında, TI?P ve MDD’ci akım tarafından temsil edilen burjuva sosyalizminden kopus?un ve du?zene kars?ı ihtilalci bir yo?nelis?in unsurları oldular. C?izgileri sonraki genc? kus?akları derinden etkiledi. Sonraki do?nemlerde bu c?izgiyi belirli deg?is?ikliklerle su?rdu?ren akımlar; 1974-1980 do?nemi genc?lik hareketinin en etkin gu?c?leri oldular. Ve genc?lik hareketine aynı halkc?ı perspektif ve aynı sloganlarla o?nderlik ettiler. 1965-1971 do?nemine go?re c?ok c?ok daha gu?c?lu? ve daha yaygın bir marksist potansiyel ve sosyalizm eg?ilimi olduğu halde, bu potansiyel halkc?ı muhteva ic?inde eritilip zayıflatıldı. Sonuc?ları s?imdiki genc?lik hareketi u?zerinde de aynı etkiyi su?rdu?rdu?g?u? ic?in, bu soruna daha sonra yeniden do?neceg?iz.

Devrimci genc?lik hareketinin demokrat-yurtsever bir c?izgiyle sınırlanması, marksist eg?ilimli genc?lig?in bilincinin yurtsever-halkc?ı bir ideolojik s?ekillenis?le bozulması proletaryanın devrimci siyasal o?nderlig?inden yoksunlug?unun yarattıg?ı olumsuz sonuc?lar bunlarla da sınırlı kalmadı.

Bu sonuc?larla dog?rudan ilintili olan ve 1965-1971 do?nemi genc?lik hareketinden sonraki do?nemlere miras kalan, bugu?n genc?lik hareketi ic?inde etkinlig?i genis?leyen bir grubun s?ahsında belirgin bir s?ekilde hala yas?ayan bir dig?er olumsuz sonuc? (daha dog?rusu sapma) da dig?erleri kadar o?nemlidir. Bu, "genc?lik partisi" eg?ilimi, bunun daha da bozulmus? bir s?ekli olarak da, o?g?renci hareketinden so?zde proletarya partisi c?ıkarma eg?ilimidir. Bu eg?ilimin etkinlig?i, yalnızca Tu?rkiye is?c?i sınıfının gerc?ek marksist-leninist partisini yaratma c?abalarını engelleyip sakatlamakla kalmamıs?, genc?lik hareketinin kendisini de kaldıramayacağı yu?klerle kars?ı kars?ıya bırakmıs?, sakatlayıp gu?c?ten du?s?u?rmu?s?tu?r.

DEV-GENC? ic?inde genc?lik partisi eg?ilimi, giderek de genc?lik hareketinden proletarya partisi c?ıkarma eg?ilimi, belirli tarihsel siyasal kos?ullarda kendilig?inden, bir bakıma kac?ınılmaz olarak dog?du.

O?g?renci genc?lik hareketindeki deg?is?im ve du?zenden kopus?, dog?al olarak o?ncelikle onun dar, fakat politik olarak en gelis?mis? ileri kesiminde yas?andı. Kendisini sosyalist olarak go?ren ve bas?langıc?ta FKF c?atısı altında o?rgu?tlenen bu kesim, sosyalist eg?ilimin bir yansıması olarak, is?c?i sınıfına ve is?c?i hareketlerine ic?ten bir yakınlık duydu. Daha 1965 Martı’nda sosyalizm eg?ilimi genc?lik ic?inde henu?z c?ok zayıfken, Zonguldak-Kozlu’da binlerce ko?mu?r is?c?isinin iki o?lu? ve onlarca yaralı vererek gerc?ekles?tirdig?i direnis?e verilen destek, o?g?renci hareketinin is?c?i hareketine duydug?u sempatinin ilk o?rneklerinden biridir.

I?s?c?i ve emekc?i mu?cadelelerine yakın ilgi, derin sempati ve aktif destek, devrimci genc?lik hareketinin son yıllara ve bugu?ne kalan en iyi o?zelliklerindendir. 1965-1971 do?neminden Kozlu’ya destekle bas?layan gelenek 15-16 Haziran is?c?i direnis?ine aktif ve militan katılımla dorug?una vardı. Bu yıllar boyunca, gerc?ekles?en birc?ok is?c?i direnis?ine, toprak is?galine, ku?c?u?k-u?retici direnis?lerine DEV-GENC?’Iiler aktif olarak katıldılar, desteklediler.

Fakat bu olumlu o?zellik, DEV-GENC?’i as?an nedenlerden dolayı, ic?ten ic?e de yanlıs? bir eg?ilimi, siyasal parti eg?ilimini besledi.

TI?P, 1968’den itibaren hızla gelis?en, kitleselles?en ve militanlas?an genc?lik hareketini dizginlemeye c?alıs?makla kalmadı, genel devrimci kabarıs?ın c?ok c?ok gerisine, bir bakıma dıs?ına du?s?tu?. O do?nem yas?anan is?c?i direnis?lerine, ko?ylu?lerin toprak is?gallerine, ku?c?u?k-u?retici mitinglerine ve dig?er kitle eylemlerine o?nderlik edemedi. Bu kos?ullar, MDD c?izgisinin egemenlig?ine girmis? bulunan ve bu?nyesinde c?ok gu?c?lu? ve dinamik bir genc?lik potansiyelini barındıran DEV-GENC?’i, TI?P’e kars?ı alternatif bir siyasal o?rgu?t haline getirdi. DEV-GENC?, genc?liğin o do?nemki devrimci dinamizmine cevap vermekle, onu bas?arılarıyla kucaklamakla kalmıyor, u?yeleri aracılıg?ıyla kendi dıs?ındaki kitle mu?cadelelerine aktif destek veriyordu. TI?P’in dolduramadıg?ı, doldurmaya niyetli de olmadıg?ı o?nderlik bos?lug?u, DEV-GENC?’i bu bos?lug?u doldurmaya itti. O?te yandan komu?nist bir sınıf partisinin, militan bir o?ncu? partinin yoklug?unun yarattıg?ı bos?luk, militan mu?cadeleler ic?indeki emekc?ileri, o?zellikle ko?ylu?leri, DEV-GENC?’ten yardım ve destek aramaya itti.

TI?P’e kars?ı DEV-GENC? ic?inde mevzilenmis? bulunan ve kitlesel genc?lik hareketini kendi cuntacı hesapları ic?in bir gu?c? olarak kullanmaya c?alıs?an MDD teorisyenleri de DEV-GENC?’in alternatif siyasal parti eg?ilimini ko?ru?kledi. Nitekim, 1969 Ekimi’nde yapılan 4. Kurultay’da DEV-GENC? tu?zu?g?u? deg?is?tiriliyor, MDD akımının stratejik ve taktik c?izgisi, adeta bir parti u?slubuyla yeni tu?zu?kte ifade ediliyordu.

DEV-GENC?’in, do?nemin en canlı ideolojik fikir tartıs?malarına ve en sert siyasal c?ekis?melerine sahne olması da, yine bu bir tu?r siyasal parti olma o?zellig?inden kaynaklanıyordu. Bazı cuntacı-reformist akımların yanı sıra, THKP-C ve THKO gibi devrimci demokrasinin temsilcisi siyasal o?rgu?tlerin DEV-GENC? ic?i ayrıs?malardan c?ıkması, bu gerc?eg?in bir bas?ka yansımasıdır. 1965-1971 do?neminin o?zgu?n tarihsel siyasal kos?ullarının u?ru?nu? bu genc?lik partisi ve genc?lik ic?inden so?zde marksist-leninist o?rgu?tler c?ıkarma eg?ilimi, sonraki do?neme gu?c?lu? bir miras olarak kaldı.

1965-1971 do?nemi genc?lik hareketi ac?ısından belirtilmesi o?nem tas?ıyan bir bas?ka o?nemli nokta, devrimci genc?lik hareketiyle is?c?i hareketi arasına dikilen engellerdir. Revizyonist-reformist sendika bu?rokratları bu tutumu 1974-1980 do?neminde de su?rdu?rdu?kleri ic?in, deg?inilmesi o?zellikle o?nem tas?ıyor.

Revizyonist-parlamentarist TI?P yo?netimi, genc?lig?e gu?vensizlig?ini, yalnızca onun mu?cadelesini engelleyerek ya da ona ilgisiz kalarak deg?il, sendika bu?rokratlarının yardımıyla devrimci genc?lig?i is?c?ilerden uzak tutmaya c?alıs?arak da go?sterdi. Bu, is?c?ileri genc?lig?in militan desteg?i ve yardımından yoksun bıraktıg?ı gibi, genc?lik hareketini de toplumumuzun bu en devrimci sınıfının yardımından ve desteg?inden yoksun bırakmaya, onu yalnızlıg?a itmeye de yol ac?an bir tutumdu. Bas?arılı oldug?u o?lc?u?de, devrimci genc?lig?i is?c?i hareketinin desteg?inden ve olumlu etkilerinden yoksun kılıyordu.

Fakat sendika bu?rokratları c?abalarında c?ok da bas?arılı olamadılar. Devrimci o?g?renciler grevlere, fabrika is?gallerine, toplu direnis?Iere katıldılar. Tabandaki is?c?ilerle yararlı diyaloglar kurdular.

15-16 Haziran direnis?i o?ncesinde, eylem hazırlıkları sırasında, DEV-GENC?’in yardım o?nerileri DI?SK yo?neticileri tarafından reddedilmis?ti. DEV-GENC? kendi inisiyatifi ile eyleme katıldı. Bo?ylece hem eyleme gu?c? kattı, hem de bu go?rkemli is?c?i eyleminden derinden etkilendi. Bu eylem devrimci genc?lik hareketinin o?nder kadrolarının MDD teorisyenlerinin darbeci yolundan kopmalarını hızlandırdı.

Son olarak 1965-1971 do?neminde devrimci genc?lik hareketine kars?ı gu?ndeme getirilen, 1974-1980 do?nemi boyunca su?rekli ve yaygın olarak kullanılan, sivil fas?ist tero?r c?etelerine ve bunun genc?lik hareketi ic?in yarattıg?ı sonuc?lara deg?inmek gerekiyor.

Genc?lik u?zerinde ideolojik denetimini kaybeden ve onun devrimci siyasal eylemini durduramayan burjuvazi, sivil tero?r c?eteleri o?rgu?tledi ve bu fas?ist c?eteleri planlı olarak devrimci genc?lig?e saldırttı. Bu sistemli saldırıların, 1974-80 do?nemindeki kadar olmasa bile, devrimci genc?lik hareketine o?nemli zararları oldu. Tero?r c?etelerine kars?ı mes?ru savunma c?abaları, mu?cadelenin yo?nelimini saptırıcı, hedeflerini daraltıcı bir rol oynadı. Zamanla devrimci genc?lig?in ileri kesimi ile taban kitlesi ilis?kilerinin zayıflamasına yol ac?tı.

 
§