DİSK Devrimci Yapı İşçileri Sendikası örgütlenme uzmanı Haydar Baran’la Kayseri bölgesindeki yapı işçilerinin sorunlarını, çözümlerini ve Devrimci Yapı işçileri Sendikası’nın hedeflerini konuştuk...

- Devrimci Yapı işçileri Sendikası örgütlenme uzmanı olarak atandınız. Genel olarak Kayseri bölgesinin durumundan bahseder misiniz?

- Kayseri’de 50, Nevşehir’de 3, Kırşehir’de 4, Niğde’de 3 büyük inşaat firması var. Bunun dışında taşeron firmaların sayısı tam olarak bilinmiyor. Çok yoğun bir sömürüyle karşı karşıya inşaat işçileri… Güvencesiz çalışma inşaat işçilerinin en önemli sorunu… Son yıllarında sigortalı işçi sayısında artış olmasına rağmen halen inşaat işçilerinin yüzde 60’ı sigortasız çalışıyor. Dahası Kayseri ve çevresindeki illerde inşaatlarda işçiler yevmiye usulü çalışmak zorunda bırakılıyor.

Taşeronluk sistemi işçilerin birlikte davranmasını engelliyor. Çoğu zaman inşaat işçileri, taşeronla akraba olma, hemşeri olma vb. nedenlerle kölelik koşullarında çalışmaya rıza göstermek zorunda kalıyorlar.

İnşaat işçilerinin çalışma süreleri oldukça uzun… İnşaat işçileri için iş günü sabah saat 06.00’da başlıyor. Zira sabahın köründe yollara düşmeden işe yetişmeleri mümkün olmuyor. Patronların önemli bir kısmının kitabında servis yazmıyor. İnşaat işçileri ortalama 10 saat çalışmalarına rağmen mesai alamıyorlar. Çoğu inşaat işçisi yevmiye usulü çalıştığı için, hastalandığı zaman işe gitmediği günlerde ödeme yapılmıyor. Kışın inşaat işçilerinin sigortası yatırılmıyor, herhangi bir ücret de alamıyorlar.

İnşaat işçileri aynı zamanda büyük sağlık sorunlarıyla cebelleşiyorlar. Uzun süre inşaat işçiliği yapan inşaat işçilerinin önemli bir kısmında bel fıtığı rahatsızlığı bulunuyor. Bel fıtığı ameliyatı olan işçileri bile patronlar ağır koşullarda çalıştırmaya devam ediyorlar. İnşaat işçileri için yemekhane, temiz tuvalet, dinlenme yerleri lüks bir hayalden ibarettir.

Kayseri’de hazır beton üreten onlarca firma var. Bu işyerlerinde en az 60-70 işçi çalışıyor. Son yıllarda sigortalı işçi çalıştırtmada bir artış var. Ancak hala büyük inşaat firmalarında bile sigortasız işçi çalıştırılıyor. Özellikle ilkbahar ve yazın yoğun beton üretiminin yapıldığı bu işyerlerinde günlük ortalama çalışma süresi 11 saati buluyor. İşçiler cumartesi ve pazar günleri de çalıştırılıyor. Bazen haftalık çalışma süresi 70 saati aşıyor. Buna rağmen işçilerin mesai ücretleri ya ödenmiyor ya da budanarak ödeniyor.

En güzel evleri, daireleri inşaat işçileri yaparlar. Buna rağmen emek verdikleri, alınteri döktükleri dairelerden birine sahip olmak inşat işçileri için bir hayaldir. Bir inşaat işçisi onlarca yıl çalışmasına rağmen kirasını zar-zor ödeme, zar-zor karnını doyurma vb. dertlerden bir türlü kurtulamaz.

- Son dönemde Karayolu işçileri hareketleniyorlar. Buna rağmen Yol-İş bürokratları kıllarını kıpırdatmıyorlar. Kayseri bölgesinde de bu nedenle işçilerin öfkesi büyüyor, tepkisi artıyor. İşçi sınıfının mücadele dinamikleri de gelişiyor…

- Karayollarında çalışan kamu işçileri de önemli sorunlar yaşıyorlar. Taşeronluk köleliği ile 9 bin karayolu işçisi boğuşuyor. Taşeron işçilerinin Karayolları Genel Müdürlüğü işçileri olduğuna dair onlarca mahkeme kararı olmasına rağmen taşeron işçilerinin kadro sorunu hala sürüyor. Eşit iş yapmalarına rağmen karayolu işçileri eşit ücret alamıyorlar. Tüm bunlar olup biterken Yol-İş bürokratları üyeleriyle ilgili ciddi girişimlerde bulunmuyor.

Yol-iş sürekli olarak üye kaybediyor. 1995 yılında Yol-İş’in üye sayısı 150 bine yakındı. Şimdi üye sayısı 35 binlere gerilemiş bulunuyor. Bu rakamın içinde 9 bin taşeron işçisi de bulunuyor. 150 bin nere, 35 bin nere…

Yol-İş ağalarının değişmeyen geleneklerinden biri de sayıları yaklaşık 1,5 milyona dayanmış olan inşaat işçileri ile ilgili kör-sağır halleridir. Örneğin Kayseri bölgesinde sadece genel kurul süreçlerinde büyük inşaat firmalarına uğramışlar. Orda bulunan inşaat işçilerini üye yaparak sevindirmişler. Kendi elleriyle seçtikleri delegelere oy kullandırmışlar. Seçimi kazandıktan sonra inşaat işçilerinin kapısına bir daha uğramamışlar. Zira sendika ağaları tıpkı karayollarında olduğu gibi işverenleri üzmeden sendikacılık yapmayı varlık nedenleri olarak görüyorlar.

Devrimci Yapı-İş Sendikası olarak DİSK’i DİSK yapan grev, direnişlerinden çok şey öğrenilebileceğini düşünüyoruz. Grev yasağına rağmen Kavel’de grev yapan irade, bu şanlı grevi Türk-İş bürokrasisinin engellemelerine rağmen yapmıştır. Kavel’de işçilerin kararlı grevi, grev hakkının sökülüp alınmasını sağlamıştır. Dönemin Çalışma Bakanı Ecevit ikramiyeler için mahkeme kapılarını çözüm yolu olarak gösterirken işçiler grev direnişinin yolunu seçtiler.

Ne garip bir tesadüf ki bugün de Yol-iş yöneticileri mahkeme kapılarını çözüm yolu olarak gösteriyorlar. Onca lehte karara rağmen 9 bin taşeron işçisinin karayolu işçisi olduğunu gösteren mahkeme kararı var. Ama AKP iktidarı kılını bile kıpırdatmıyor. Karayollarında taşeron işçilerin kölelik koşullarında çalıştırılması çarpıklığı hala devam ediyor. Çözümün yolunu Kavel, Paşabahçe, Zonguldak kömür işçileri ve bugün de Greif direnişini yaratan Greif işçileri gösteriyor.

Greif işçileri yasallık tuzağına düşmeden güçlerini meşru-fiili mücadeleden alarak bir fabrika işgal eylemi gerçekleştirdiler. Hala süren işgal eylemi işçilerin tabandan ördükleri birliğin gücünü göstermesi açısından çarpıcıdır. Genelde Türkiye işçi sınıfı özelde yapı işçileri bu tür eylem ve direnişleri örerek, sendikal örgütlenmenin önündeki tüm engelleri ve sermayenin saldırılarını boşa çıkarabilirler.

- Son olarak ne söylemek istersiniz?

İşçi sınıfının söz, yetki karar sahibi olduğu, işçilerin tabanda örgütlülüğünü büyütmeyi amaçlayan bir yaklaşımı esas alarak yürüyüşümüzü hızlandıracağız. Kayseri bölgesinde mücadeleci sendikacılık anlayışı ile DİSK’i ve Devrimci Yapı İş Sendikası’nı güçlendireceğiz.

Kızıl Bayrak / Kayseri