Kemal Gürüz’ün Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri tarafından çıkarılan Görünüm adlı dergide yayınlanan röportajı, onun özerklik anlayışına ilişkin çarpıcı açıklıklar sağlıyor.

Röportajda, “Baskıcı falan onlar boş laflar, Türk üniversiteleri dünyanın en demokratik üniversiteleridir” diyen Kemal Gürüz, böylece YÖK’ü ve YÖK uygulamalarını bir çırpıda temize çıkarıyor.

K. Gürüz bu iddiasını iki gerekçeye dayandırıyor. İlki, “üniversitelerdeki özerkliğin ve demokratikliğin düzenleyici bir mekanizma olmadan boş bir laftan öteye gidemeyeceği”dir. Anlaşılacağı üzere bu mekanizma YÖK’ten başkası değildir. Gürüz’ün ikinci gerekçesi ise, “Üniversiteler aynı zamanda bir ticari şirketin sahip olduğu harcama serbestine sahip olmalıdır” biçiminde.

Bu iki gerekçeyi bir arada okursak, Gürüz’ün demokratik üniversitesi şöyle tanımlanabilir: YÖK’ün baskı mekanizmalarıyla çizdiği sınırlar kadar demokratik ve sermayenin ihtiyaçlarına yanıt verdiği kadar özerk! Bu tanımlama sermayenin üniversitelerdeki bekçisi ve onun tepesindeki memuru açısından tümüye tutarlı bir yaklaşımdır: Sermayenin ihtiyaçları için eğitim, böyle bir eğitime boyun eğmiş öğrenci ve akademisyenler...

Kemal Gürüz’ün vurgu yaptığı noktalardan bir diğeri de, bu işleyiş ve yapıdaki bir üniversiteyi ancak “YÖK yasa tasarısı”nın sağlayabileceğidir. Bu da bu sermaye uşağı için tutarlı bir yaklaşımdır. Çünkü yeni “YÖK yasası” üniversiteleri sermayenin ihtiyaçlarına göre yeniden yapılandırıyor. Böylelikle üniversiteler kapitalistlerin hem Ar-Ge laboratuvarları, hem de pazara mal üreten fabrikaları haline getiriliyor. Elbette ki tümüyle kapitalistlerin ihtiyaçları temelinde kurulu üniversitelerin idari olarak da kapitalistlere bağlanması doğal bir sonuç olacaktır. Bu açıdan Kemal Gürüz’ün bir sermaye temsilcisi olarak mantık dizgesi oldukça nettir: Zaten bu süreçte kendi içerisinde ticari bir şirketin sahip olduğu ve “eğitimin her kademesinde akademik oligarş... pazar ve işletmelerin aktif olarak yer aldığı” bir üniversite yaratılacaktır...

İşte sermayenin “demokratik üniversitesi”: Üniversiteleri özelleştir. Bu süreci mali özerklik ile tamamla. Bunların sonucu olarak sermaye sahiplerinden bağımsız hareket edebilecek öğretmen kadrosu oluşamayacağından ve yine bu koşullarda üniversitelere gelen öğrencilerin sınıfsal bileşimi burjuvazi lehine değişeceğinden, YÖK’ün “düzenleyici mekanizmalarının” çizdiği demokrasi sınırlarının dışına çıkabilecek hiçbir koşul kalmayacaktır.

Sermaye cephesi planlamalarını bu kadar kapsamlı bir şekilde üniversitelerin özelleştirilmesi sorununa bağlamışken, biz de aynı kapsamda bu saldırıya cevap vermek zorundayız.

Bizim açımızdan özerk-demokratik üniversite talebi hiçbir biçimde parasız eğitim talebinden ayrı düşünülemez. Bu iki talep birbirini bütünlediği ölçüde özerk-demokratik üniversite talebi bir anlam kazanabilir.

Özerklik “mali özerklik”e indirgenemeyeceği gibi, üniversitelerdeki asli bileşenlerin söz-yetki-karar ve örgütlenme sürecinde sınırsız haklara sahip olmaları demektir. Ancak böyle işleyiş öğrenci gençlik açısından üniversitelerin demokratikleşmesi anlamına gelecektir. Üniversitelerin bu şekilde örgütlenmesinde ise YÖK veya benzeri baskı mekanizmalarına hiçbir şekilde yer yoktur.

Parasız eğitim talebimizi özerk-demokratik-bilimsel üniversite talebiyle birlikte yükselterek, düzenin bu sistemli saldırısına karşı mücadele cephesini örmeliyiz.