Ölümünün 32. yılında büyük Kürt şairini saygı ile anıyoruz...
Büyük Kürt şairi ve mücadele insanı Cegerxwin, 32 yıl önce 22 Ekim 1982’de yaşamını yitirdi. Onurlu bir yaşamın temsilcisi olan Cegerxwin, yazdığı şiirleri ve derlediği Kürt destanlarının yanı sıra mücadelesi halkların gönlünde yerini aldı. Toplumsal sorunlar karşısındaki tutarlı duruşu ile Kürt halkının önde gelen aydınlarından olmayı hak eden Cegerxwin, en zor zamanlarda bile halka umut kaynağı oldu. Cegerxwin, (asıl adı ile Şehmuse Hesen…) 1903 yılında dünyaya geldi. Mardin’in Hesare köyünde yaşama gözlerini açan Cegerxwin, küçük yaşlarda Kürt ağalarının yanında ırgatlık yaptı, çoban olarak çalıştı. Anne ve babasını küçük yaşta kaybettiği için çocukluğu yoksulluk içinde geçen Cegerxwin, ablası ile birlikte Suriye’ye geçti ve burada da ırgatlık yaptı. Cegerxwin, daha küçükken okumaya çok heveslidir. 9-10 yıl kadar medresede eğitim gördükten sonra Suriye’nin Qamışlo ilçesinde imamlık yapmaya başlayan Cegerxwin, 1925 yılında Şeyh Sait Ayaklanması’nın bastırılmasının ardından Suriye’ye göç eden aydınlarla tanışır. Aynı yıllarda meslektaşı olan mollalara Kürt halkının acılarına çare olunması gerektiği konusunda seslenen Cegerxwin, bir süre sonra onlardan ve kendi mesleğinden de umudu kesmeye başlar ve cübbeyi bir kenara atıp imamlığı bırakır. Kürt halkının çektiği acıları yüreğinde duymasından kaynaklı Şeyhmus adını atıp Cegerxwin (Kanlıkalp) adını kullanmaya başlar ve kendisini mücadeleye adar. 1932 yılında Cegerxwin’ın şiirleri Havar, Ronahi ve Roja Nü dergilerinde yayınlanmaya başlar. Cegerxwin’ın şiirlerinde Kürdistan, devrim, ülkedeki iç-dış düşmanlar, halkların kardeşliği, dünya barışı ve enternasyonalizm gibi konuları işler: Mella, mir ve ağaların elinden İki emperyalist paylaşım savaşına da tanık olan büyük şair, bu konuda da elini kaleminden geri tutmaz ve açlık, yoksulluk, katliam ve talan edilmiş şehirlerden başka bir şey getirmeyen emperyalist savaşa kalemiyle karşı çıkar. Savaş İstemiyoruz 1949’dan sonra 1957’ye kadar Suriyeli komünistlerle beraber mücadele eden Cegerxwin, bu süreçte çok kez işkence görür ve zindana girer. Aynı dönemde ABD’nin Kore’ye saldırısını ve Türkiye’nin işbirlikçi tutumunu eleştirir. “Kore savaşına gitmeyin” isimli şiirinin yanı sıra aynı dönemde Vietnam halkının Fransız emperyalizmi karşısındaki direnişini selamlar. Diyan – Biyan – Fu, Diyan – Biyan – Fu Suriyeli komünistlerle anlaşmazlık yaşadıktan sonra arkadaşları ile “Azadi” isimli örgütü kuran Cegerxwin ulusal alanda mücadelesini sürdürür. 1959 yılında Bağdat’a giderek, üniversitede Kürtçe dersleri vermeye başlayan büyük şair, daha sonraki yıllarda Rojava ve Güney Kürdistan’da da yaşar. 1973 yılında Suriye hükümetinin baskısından kaynaklı Lübnan’a geçmek zorunda kalan Cegerxwin, Kürt halkı için adeta manifesto niteliğinde olan ve en önemli şiiri olarak bilinen “Kine Em” isimli şiirini yayınlar. Bu şiirinde Kürt halkının sorunlarını işleyen şair, halkına kendi kimliğini sorgulatır. Kimim Ben? Marksizm’i okuyan ve savunan Cegerxwin, işçi ve köylülerin örgütlenmesi ve birlik olması gerektiğini savunur. Safını işçi ve köylülerden yana belirleyen şair, birçok şiirinde işçilerin mücadelesine ve iktidarına vurguda bulunur. Birçok şiirinde Marks ve Engels’e atıfta bulunur. Egemenlik başlayalı dünyada, Cegerxwin başka bir şiirinde ise iki ulusun (Kürt ve Türk) ezilen sınıflarının birlik olması ve kendi ezen sınıflarına karşı mücadele etmesi gerektiğini söyler. O’nun bu bakışı güncel planda da önemini koruyan hatta son derece hayati önemde bir konudur. Türkler’in de Kürtler’in de alt tabakaları, Cegerxwin’ın şiirleri birçok dergide yayınlanmış, birçok sanatçı tarafından bestelenmiştir. Milyonlarca emekçi tarafından okunan şiirleri egemen sınıflara karşı açılmış bir mücadele bayrağı olur; Kürt halkının ulusal kimliğinin gelişiminde özel bir yer tutar. Cegerxwin mücadelesini ulusal sınırlarda bırakmamış politik alanda da sürdürmüş, tüm baskılara göğüs germiş onurlu bir Kürt aydınıdır. Bu yönü ile de günümüz aydınlarına yol göstermektedir. |
