Sayılar tek başlarına neyi ifade ederler? Onlara anlam kazandıran nedir? Abaküsün renkli boncuklarında toplanıp çıkarılan olmaktan sıyrılıp zamana, mekana, duruma, olaya ve şeylere dokunuverirler ve artık bileşkelerinde hayat oluşur. 250 kitap, 20 ev, 100 bin kırmızı çiçek, 1 milyon ölü İspanyol
1930lu yıllarda tüm İspanyayı saran kanlı iç savaşta yaklaşık 1 milyon insan hayatını kaybeder. Sayılar bir yerinden tarihe dokunuverir ve ifadesini bir halkın özgürlük mücadelesinde bulur. 1 milyon güzel İspanyalı ve bir büyük şair
İspanyanın Granada yöresinde 5 Haziran 1898de doğar Federico Garcia Lorca. Sanatçı bir ailenin içinde büyür. Hukuk fakültesine gider, müzik eğitimi alır, edebiyata yönelir ve 1917de ilk kitabı Simgesel Düşler basılır. Bu yıllarda çeşitli inceleme gezileri yapar ve 1918 yılında bu gezilerden esinlemeler taşıyan ikinci kitabı İzlenimler ve Görünümler yayınlanır. Birçok aydın ve sanatçı ile tanışır. Müzikçi ve ozan yeteneği ile çevresinde hayranlık uyandıran Lorca, artık siyasal olarak da tercihini yapar ve kendisini bir devrimci olarak tanımlar.
Şiirleri çeşitli dergilerde basılır. Kitap olarak yayınlanır. Yazdığı şiirlerde onun toprakları, onun Granadası vardır. Ölüm durur hep bir yerlerinde, aşk, yalnızlık ve tutku başka bir yerde.
Hoşçakalın
Ölürsem
açık bırakın balkonu.
Çocuk portakal yer.
(Balkonumdan görürüm onu.)
Orakçı ekin biçer.
(Balkonumdan duyarım onu.)
Ölürsem
açık bırakın balkonu!
Bu arada tiyatro oyunları yazmaya da başlar. Ona göre, tiyatro toplumsal eşitsizliğe karşı direnen halkın eğitimi için bir araçtır. Ayrıca toplumsal sorunları açık açık tiyatroyla anlatmayı ister. Dekoru Salvador Dali tarafından hazırlanan, ilk başarısını elde ettiği Manana Pinedaile adlı oyunda 19. yüzyılda Endülüste yaşayan özgürlük kahramanı bir kadının öyküsü anlatılmaktadır. Özgürlük, aşk ve ölümle iç içe girer. 1933de en önemli oyunu Kanlı Düğünü yazar. Bu oyunda ise tutku, zina ve kan davası vardır. Dona Rosita Bekâr Kalıyor ya da Çiçeklerin Dili adlı oyununda, insanın hayatının önünde sürekli bir engel ve baskı aracı olan gelenekleri eleştirir. Bemarda Albanın Evinde ise toplumsal ve ahlaksal zorunlulukların sonuçlarını gözler önüne serer. Yani onun i&ccdil;in tiyatro, hayatın bir aynasıdır ve bu aynayı da yanından hiç ayırmaz.
Lorca, siyasi tutukluları desteklemek amacıyla çeşitli konferanslara katılır. Daha çok işçilerin bulunduğu salonlar tıklım tıklım dolar. Sahnede kendi yazdığı oyunlar oynanır. Bu arada kendi kurduğu gezici üniversite tiyatrosu La Barraca, İspanyayı köy köy dolaşıp devrimci bir anlayışla İspanyol klasiklerden temsiller vermeye başlar. Siyasi havanın iyice ağırlaşması ve Lorcanın da sevilen ve saygı duyulan bir sanatçı olması dikkatleri üzerine çekmek için yeterli olmuştur.
Gel de taçlar takayım,
Gel, sağlık esenlik delikanlısı,
Gel, kelebek kıravatlı civan;
Sen ey,
Sonsuz hür siyah bir şimşek gibi:
Pırıl pırıl insan;
Madem, geç vakitlere dek,
Kalınamıyor daha kayalıklarda;
Bari aramızda konuşalım,
Gel,
Şöylece bir, olduğumuz gibi;
Çiğ için olmadıktan sonra,
Şiirlerde nolacak yani?
Bir ağu hançerin,
İçimize işlediği bu gece için
Olmadıktan sonra;
Şiirlerde nolacak yani?
Bu tan kızıllığı için,
Olmadıktan sonra;
İnsanın vurulmuş yüreğinin,
Ölüme hazırlandığı,
Şu viran köşe için olmadıktan sonra
Şiirlerde nolacak yani?
En çok gece, geceleyin:
Kıyamet gibi yıldızlardır,
Dolmuşlar hepten ırmağa;
Bir kurdele gibiler,
Fakir fukara dolu evlerin
Pencerelerindeki..
..
Federico,
Dünyayı görüyorsun.
Yolları görüyorsun,
Sirkeyi görüyorsun;
Birkaç ayrılıştan,
Taşlardan, raylardan gayrı,
Kimseciklerin kalmadığı,
Köşeden:
Duman ha deyince,
Zalim tekerleklerine;
Hoşça kalları görüyorsun,
İstasyonlardaki..
Her yanda, sorunlar koyuyorlar,
Çeşit çeşit insan var:
Kanlı bıçaklı kör var,
Öfkelisi, ümitsizi var,
Yoksul var, tırnak ağaçları var;
Şunun bunun sırtından,
Geçinmek sevdasıyla;
Harami var.
Hayat böyle, Federico,
Ey babayiğit,
Ey kara sevdalı adam.
Sana,
Dostluğumun sunabileceği şey
İşte bunlar..
Sen de epeyce şey biliyorsun
Şimdiden.
Yavaş yavaş, daha da,
Öğreneceklerin var.
Şiirimi değiştiren bu İspanya İç Savaşı, benim için bir şairin ölümü ile başlar der bir başka büyük şair, Pablo Neruda.
Neruda, Şili Konsolosluğu görevi için Arjantindedir; Lorca da Lola Membrives topluluğu ile Kanlı Düğün adlı trajedisini ilk defa Boenos Aires de sahneye koymak için bulunmaktadır.
İspanyanın ve Şilinin iki güzel insanı Arjantini tanık etmiştir bir dostluğun başlangıcına.
Lorcanın ölümünden sonra Neruda dostunu şu sözlerle anlatır.
Ne mükemmel bir şair! Ondaki kadar yürekliliğe ve dehaya, heyecanlı bir kalp ve duru bir sese bir daha hiç rastlamadım. Federico Garcia Lorca, eli açık bir sihirbazdı, bir neşe kaynağı idi. İçinde taşıdığı yaşama sevinci ile bir yıldız gibi parladı. Saf ve komik, başarılı müzisyen, mükemmel bir pandomimci, çekingen ve batıl inançlı, pırıl pırıl ve iyi yürekli. Lorcada İspanyanın bir çağını yaşamak mümkündü. Halkçı gelişme çağını. Gelip geçmiş o İspanyayı aydınlatan biri. Güzel kokular saçan bir yasemin demeti.
Francocu faşistler, güzel kokular saçan bu yasemin demetini 19 Ağustos 1936da soldurmaya çalıştılar. Ama o da ötekiler gibi hayatı da ölümü de başı dik karşıladı. Öğrenecek ve öğretecek çok şeyi vardı. Kocaman bir yürekle kocaman gözlerle bakıyordu dünyaya. Doğumu, ölümü, öfkeyi, kini, eşitsizliği, adaletsizliği, yoksulluğu, acıyı, aşkı, özgürlüğü, inancı, Granadasını görüyordu o kocaman gözlerle. O susmayı değil, bir sanatçı, bir insan olarak çığlık çığlığa bağırmayı seçti. Şimdi bu çığlıklar yankılanıyor yanı başımızda, şiir gibi, trajedi gibi, dram gibi, şarkı gibi, insan gibi, herkesin olması gerektiği gibi
Federico Garcia Lorca, devrimin büyük hayalcisi, hayallerin İspanyadaki en güzel yürekli şövalyesiydi. İşte onun gerçek hayali:
Yeryüzünde açlığın bittiği gün insanlık tarihinde hiç görülmemiş en büyük zihinsel devrim gerçekleşmiş olacak. O Büyük Devrimin gelip çattığı gün, insanların bundan duyacağı o sınırsız sevinci sana anlatamam.