Avrupa: İşçi hareketi ve parlamentarist hayallerA. Eren
SYRIZA’nın Yunanistan’daki seçim başarısı, diğer Avrupa ülkelerinde büyük bir coşku ve sevince yol açtı. Avrupa’da yeni bir dönemin, sol atmosferin egemen olacağı bir sürecin başladığı üzerine ardı arkası kesilmeyen değerlendirmeler yapılıyor. Geleneksel tekelci burjuvazinin politik temsilcileri bu seçim başarısını “komünist tehlike” olarak yorumlayıp karşı bir kampanya sürdürürken, İspanya gibi ülkelerde oluşan yeni sol parti PODEMOS, bu yıl sonunda yapılacak olan parlamento seçiminden başarıyla çıkacaklarından artık emin bir şekilde söz etmektedir. Önden şu saptamayı yapmak durumundayız. SYRIZA’nın başarısı veya aldığı oy oranı, seçim başarısından öte, başta işçi sınıfı olmak üzere, tekelci burjuvazinin kemer sıkma politikası altında ezilen, horlanan bütün emekçi sınıfların tepkisinin, sürdürülen sosyal mücadelelerin yansıması olarak okunmalıdır. Emekçi sınıfların uzun yıllardır aralıksız sürdürdüğü bu politik mücadele sadece seçime yansıyan sonuç üzerinden okunduğunda, doğru sonuçlara varılamaz. Kıtanın genelinde uzun yıllardır sermayenin tarihsel olarak gündeme getirdiği saldırılar, içeriği ve kapsamı açısından Ekim Devrimi’nin yarattığı etki sonucunda elde edilen kazanımların tasfiyesini hedeflemekte ve işçi sınıfıyla bir hesaplaşma olarak yaşanmaktadır. Son seçim süreci, sermayenin saldırı politikalarına karşı başta işçi sınıfı olmak üzere, emekçi kitlelerin doğrudan tepkisi üzerinden şekillenmiştir. Ve bu gerçek SYRIZA’nın sol söylemini ve uygulamak istediği programatik perspektifi aşan/aşacak olan bir toplumsal dinamiği ifade ediyor. Zira bundan sonra da belirleyici olan emekçi kitlelerin, parlamento dışı sendika ve diğer işçi örgütlenmelerinin mücadelesi olacaktır. Syrıza’nın, daha doğrusu savunduğu programın kitlelerin taleplerini karşılayamayacağı kesin. Sonuçta egemen kapitalist sistemle, onun düzeni, özel mülkiyet ilişkileri, iktidar aygıtı ile değil, uygulanan ekonomik-politik dayatmaların yarattığı sonuçların önüne geçmek söylemiyle başarı sağladı. Sonuç olarak sınıf mücadelesi giderek derinleşecektir, yeni biçimler alacaktır. Faşist güçlerin sistem dışı radikal söylemlerle güç kazanacağı ve buna karşın işçi hareketinin gündemi belirleyeceği görülecektir. Zira bütün Avrupa ülkelerinde faşist hareketler kitlesel karakter kazanmıştır. Kapitalist toplumsal düzenin krizinde politik güç olarak öne çıkan ve bu krizden en çok yararlanan bu güçler sosyal demagoji ile artan bir etkiye sahip olmaktadır. Yeni işçi hareketleri12 Aralık 2014’te İtalya’da, Kasım ayının başında Belçika’da kent merkezleri işçi sınıfının görkemli grevlerine sahne oldu. Hükümetlerin uygulamaya koyduğu tarihsel olarak kazanılmış sosyal hakları tasfiye etme saldırısına karşı “Böyle gitmez!” şiarıyla ilk kez kapsamlı kitlesel başkaldırılar yaşandı. Yunanistan, Kasım sonunda ülkede kriz başladığından bu yana 23 genel greve sahne oldu. Seçim öncesi Yunanistan’da hayatı durduran bu genel grev yeni bir başlangıcı da işaret ediyordu. Zira Avrupa genelinde eşzamanlı, art arda genel grevlerin gündeme gelmesi, “sosyal devletin”, sendikal ve işçi haklarının tasfiyesine karşı bir direnişin başladığını ve bunun önümüzdeki dönemde daha da yoğunlaşacağını göstermektedir. Grevler artık tek taleplerle sınırlı olmayıp, doğrudan tekelci sermayenin kapsamlı saldırılarına karşı politik bir direniş olarak gelişmekte. Belçika’da emeklilik yaşını 67’ye yükseltmek, ücret artışlarını enflasyon oranına uyarlayan sözleşmelerin iptali, sağlık, eğitim ve sosyal yardımların kısıtlanması, işsizlik parası alma koşullarının zorlaştırılması ve benzeri saldırılar işçi hareketi ile bir tarihsel hesaplaşma olarak gündeme geldi ve karşı tepki de bu boyutta yaşandı. Belçika ve İtalya’da sermaye temsilcileri grevlerin yasal olmadığı gerekçesiyle mahkemelere başvurmuş ve özellikle demiryolları işçileri hedef olarak seçilmiştir. Demiryolu işçileri Avrupa’da genel olarak radikal, mücadeleci kesimi oluşturmaktadır. Bu grevlerde öne çıkan en temel özellik, eylemlerin toplumun diğer emekçi sınıfları tarafından aktif ve kitlesel şekilde destek bulmasıdır. Aralık’ta yapılan genel grevde İtalya’da 54 ayrı kentte 2 milyona yakın kitle katılımı yaşanmıştır. Egemen tekelci burjuvazinin bu kemer sıkma ve ekonomik, sosyal saldırı programlarını ne pahasına olursa olsun uygulamayı gündemde tutacağı kesin. Buna karşın sosyal çatışmaların derinleşeceği, geleneksel burjuva partilerinin erozyona uğrayarak, faşist partilerin kitlesel karakter kazanacakları, işçi sınıfı hareketi önünde bir dalgakıran rolü üstlenecekleri büyük bir olasılıktır. Bu yeni sosyal hareketleri, işçi sınıfının gelmekte olan yeni dalgasını parlamentarist yolla etkisizleştirmek SYRIZA örneğinde yaşanacağı gibi kolay olmayacaktır. Zira sınıf mücadelesinin derinleşen boyutu düzenin sınırlarını zorlamayan politik programların temelsizliğini ortaya seriyor. Boşa çıkan hayaller!Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından eski “komünist” partilerin sosyal demokrat partilere evrimi tamamlandı ve İtalya’da olduğu gibi yeni sol “zeytin dalı” seçim partisi formasyonunda parlamenter mücadeleyi gündeme getirdi. Avrupa’nın gelecek “sosyalizm vizyonu”nun seçim partileri üzerinden belirleneceği bağlamında yeni programlar oluşturuldu. İtalya KP'nin (PCI) 1991 resmi kongresinde alınan kararla bir sosyal demokrat partiye dönüşümü sağlandı ve ardından, aynı yıl kurulan Partito della Rifandazione Comunista (İtalyan Komünistleri), 2001 yılında yaptığı kongre sonucunda “yeni parti konsepti”, “yeni işçi sınıfı”, değişim isteyen “yenilikçi güçler” ve partinin “hareketler içinde bir hareket” gören tezleri kabul etti. Bu yeni programın kabul edilmesinden 36 ay sonra Rifondazione Comunista Parti yönetimi, Hristiyan-Demokratların ve D`Alema’nın oluşturduğu hükümete katılmayı kabul etti. Ve komünistlerin hükümette reformların motoru olacağı söylemiyle kitleleri ikna etmeye çalışan parti başkanı Bertinotti, radikal reform talepleriyle on yıl içinde sosyal mücadeleyi, sendikal hareketi, parlamento dışı emekçi sınıfların hareketini tekelci grupların çıkarları doğrultusunda sistem içine entegre etmeyi başardı. 2007 yılında oluşan “zeytin dalı koalisyonu”, değil sermayenin ekonomik, politik saldırılarının önüne geçmek, tersine İtalya’nın Afganistan müdahalesine onay vererek Berlusconi ve diğer faşist güçlerin kitlesel güç olmalarının önünü açıyordu. Burjuva parlamentosunda tekelci burjuvazinin çıkarlarını sınırlayan ve işçi sınıfı ile diğer emekçi kesimlerin sosyal taleplerini gözeten politikalar üreteceği öngörüsü, sadece bir fantezi olarak kaldı. Farklı ama somut başka bir örnek daha önce Fransa’da yaşandı. Fransız KP lideri Georges Marchais 1981 yılında Mitterand’ın seçim başarısı cazibesine yenilerek parlamentoyu işçi sınıfı lehine kullanma söylemi ile dört bakanla hükümette yer aldı. Katılım gerekçesini şöyle açıklıyordu: “Parlamentodaki varlığımız, görevimiz ve stratejimize uygun, demokratik araçlarla inşa edilen bir orijinal sosyalizmi inşa etmektir.” Bu dönemde Fransız işçi sınıfı “orijinal sosyalizm” bedelini ağır bir biçimde ödedi. İş yasalarının değiştirilmesinin yanında, ücret artışlarının enflasyon oranlarıyla bağı koparılarak birçok sosyal haklar tasfiye edildi. “Komünist bakan” sorumluluğundaki Air France, France Telekom vb.nin özelleştirilmeleri burjuvazi için daha da kolay olacaktı. Parlamentoda güç kazanarak, büyük sayıda milletvekili çıkararak emekçilerin lehine sınıfların güç dengesinin yeniden biçimleneceği hayali tuz-buz oluyordu. Başka bir somut örnek Almanya’da Sol Parti’nin içinde yer aldığı bazı eyalet hükümetlerinin uyguladığı ekonomik, sosyal programda yaşandı. SPD ve Sol Parti hükümet ittifakınca, Berlin’de on yıl içinde konut, su şebekesi, elektrik gibi özelleştirmelerin yanında, kamu emekçilerinin ücret talepleri haince boşa çıkarıldı. Aynı programlar Mecklenburg-Vorpommern ve Brandenburg eyaletlerinde sol adına uygulandı. Bu deneyimler gözetildiğinde Syriza’nın geleceğine ilişkin hayaller beslememek, devrimci mücadele perspektifi açısından önemlidir. Devrimci perspektif
|
