İngiliz sermayeli Tesco-Kipa’da uzun yıllardır yürüttüğü sendikal örgütlenme mücadelesinde toplu sözleşme aşamasına gelen Tez-Koop-İş Sendikası’nın genel başkanı Osman Gürsu ve Genel Eğitim Sekreteri Haydar Özdemiroğlu ile konuştuk...

“İşçi inisiyatifinin geliştirilmesi yönünde adımlar atıyoruz”

- Kipa’da yaklaşık 10 yıldır süren uzun soluklu örgütlenme mücadelesi önemli bir noktaya ulaştı. TİS süreci başladı. Öncelikle, Kipa’daki örgütlenmenin önemi ve farklılığı nedir?

Osman Gürsu (Tez-Koop-İş Genel Başkanı): Tez-Koop-İş Sendikası hızla değişen ve yeniden yapılanan bir sendikadır. Bunu son 30 yıllık tarihimizde görebilirsiniz. 1970’li yıllarda kamu sektöründe örgütlenmiş bir görünüm veren sendikamız, 1980’lerin ortalarında yapısal bir değişim içine girdi. Sosyal devletin tasfiyesi, özellikle radikal özelleştirme programı kamu sektörünün çöküşünü beraberinde getirdi. Bu gelişmelere bağlı olarak Tez-Koop-İş 1985’lerde özel sektörde örgütlenmeye önem verdi. Migros burada merkezi rol oynadı. 1990’ların ortaları Tez-Koop-İş’in yeni bir dönemini işaretledi. Bu tarihlerde sendikamız uluslararası perakende sektöründe çalışmalarını yoğunlaştırdı. Bu yönde önemli örgütsel adımlar attı. Özellikle 2000’li yıllar Tez-Koop-İş’in köklü yapısal değişimini işaretledi. Sendikamızın 1970’lerde üyelerinin %95’i kamuda çalışanlardan oluşurken, 2000’li yıllarda üyelerinin %75’i özel sektörde çalışanlardan meydana geldi. Tez-Koop-İş’in profilini ağırlıkla perakende sektöründe çalışanlar belirlemeye başladı.

Kipa örgütlülüğü ile sendikamız bir anlamda perakende sektöründe yaygın ve etkili bir sendikal yapı olarak dikkat çekmeye başladı.

Bugün Real, Carrefour, Migros, Tansaş ve Kipa gibi uluslararası tekellerde örgütlüyüz. Ayrıca yine stratejik adımlar atarak, elektronik marketlerde örgütlenmeyi önümüze koyduk.

Hedefimiz sektörün genişliğini ve yaygınlığını hesaplayarak sektörde en yaygın ve en güçlü ve sınıfla bütünleşmiş bir Tez-Koop-İş yaratmaktır. Özellikle işçi inisiyatifinin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması yönünde stratejik adımlar atıyoruz.

- Kipa ve benzeri uluslararası perakende tekellerinde örgütlüsünüz. Sektördeki örgütlenmenin zorlukları nelerdir? Bu zorluklar nasıl aşılır?

Osman Gürsu: Tez-Koop-İş Sendikası 17 nolu işkolunun özgünlüklerini ve yeni eğilimlerini görerek, sendikal politikalarını oluşturuyor. Yeni koşullara uygun adımlar atıyor. Tez-Koop-İş Sendikası bugün işkolunda son derece yaygın örgütlenmeye sahip bir yapıdır. Aynı zamanda bugün Türkiye’deki sendikalar içinde, üye bazında ön sıralarda yer almaktadır.

Amacımız, sektörün taşıyıcı gücü olduğumuz kadar, Türkiye sendikal hareketinin de taşıyıcı gücü olmaktır. Sendikal programımızı bu perspektif ile oluşturuyoruz.

Özellikle önümüzdeki dönemde sektörün bütün alanlarında örgütlenmeyi hedefliyoruz. Örneğin elektronik sektöründe, yapı marketlerde ve perakende mobilya sektöründe yaygın ve etkin örgütlenmeyi amaçlıyoruz.

İşkolumuzda çok yönlü ve çeşitli işyerleri de bulunmaktadır. Bu alanlarda ciddi örgütlenme adımları attık. Örneğin İstanbul Menkul Kıymetler, Altın Borsası ve Alman Konsolosluğu bu işyerlerine örnektir. Ve alanlarında tamamlanmış ilk örgütlenmelerdir. Çok iddialı olacak ama zannedersem dünyada alanlarında gerçekleşmiş ilk örgütlenmelerdir.

Tez-Koop-İş Sendikası çok boyutlu ve çok yönlü bir şekilde sendikal programını belirleyerek, eğitim ve örgütlenmeye stratejik önem verdi ve veriyor. Bu adım sendikanın muazzam ataklar yapmasına yol açtı. Aynı şekilde yeni dönemde eğitim ve örgütlenme iç içe geçirildi. Bu yönde sistematik çalışmalar yürütüldü ve yürütülmeye devam ediyor.

Aynı şekilde sendikamız, uzman kadrolarını yeniden yapılanmanın ihtiyaçlarına göre belirledi ve güçlendirdi.

Sektörümüzün en önemli farklılıklarından biri her işyerinin, kendine özgü bir özelliğe sahip olmasıdır. Sendika olarak, her işyerinin bu özgünlüğünü görerek hareket ediyoruz. Ve örgütlenme stratejimizi bu özgünlüğe göre şekillendiriyoruz.

Özellikle perakende sektörü bir dizi negatif ve pozitif nitelikleri bünyesinde taşımaktadır. Sektörde çalışanların çok büyük bir ağırlığı genç işçilerden oluşuyor. Çalışanların eğitim düzeyleri yüksektir. İşyerleri genellikle AVM’lerdedir. Ve ayrıca sektörde çalışanların %50’sini kadın arkadaşlar oluşturuyor.

Bu yönler iyi değerlendirildiğinde sektörde örgütlenmeler başarılı olabiliyor. Öte yandan perakende sektöründe sendikal bilinç ve deneyim son derece zayıftır. İşçi sirkülasyonu fazladır. Küçük burjuva bilincin sektörde hakim olması, kariyer ve statü eğilimlerini beslemektedir. Bu faktörler sendikal örgütlenmeye engel oluşturuyor. Ve işverenin hegemonyasını güçlendiriyor.

Kısaca Tez-Koop-İş Kipa örgütlenmesiyle son derece önemli bir adım attı. Yeniden yapılanmasına hız ve güç verdi. Yeni süreçte, daha kompleks, daha yetkin ve daha yaygın örgütlenmeleri hedefliyoruz. Tez-Koop-İş’i sınıfla bütünleşmiş bir sendikal örgüt haline getirmeyi amaçlıyoruz. Bu yönde gerçek bir sendikal örgütlülük kurmayı, gerçek bir sendikacılık yapmayı önümüze hedef olarak koyduk.

“Eğitim ve örgütlenme birlikte ilerliyor”

- Sendikanız Tez-Koop İş’i ve KİPA sürecini sınıf mücadelesi içerisinde tuttuğu yer açısından değerlendirebilir misiniz?

Haydar Özdemiroğlu (Tez-Koop-İş Genel Eğitim Sekreteri): Sendikamız Tez-Koop İş, Sümerbank tezgâhtar işçileri tarafından kurulduğu 1962 yılından bu güne 50 yıllık tarihinde hep emek mücadelesi içerisinde yer alan sınıftan yana bir sendika olmuştur. 12 Eylül cuntası döneminde bile işçi sınıfının en büyük örgütlenmelerine ve 1987 ile 1989 şanlı Migros direnişi gibi grevlere öncülük etmiştir.

Örgütlenme önündeki anti-demokratik yasalara rağmen; Sendikamız Tez-Koop İş örgütlenmelerde büyük başarılara imza atmış, nicel gelişmesini sınıf sendikacılığı anlayışı doğrultusunda verdiği eğitimlerle nitelik olarak da büyütmüştür. Örgütlenme çalışması yaptığı her yerde sınıfa yeni ve dinamik kadrolar kazandırmıştır.

Sendikamız Tez-Koop İş, içerisinde bulunduğumuz süreçte; uygulanmakta olan neo-liberal politikalara karşı mücadelesini günümüzde de Sendikal Güç Birliği Platformu (SGBP) içerisinde, tüm sınıf dostları ve sınıf mücadelesini esas alan sendikalarla birlikte sürdürmektedir.

Tesco-Kipa örgütlenmesi sürecinde eğitim çalışmalarına önem veriyoruz. Eğitim ve örgütlenmenin birlikte ve birbirini destekleyici şekilde sürdürülmüş olması daha sağlam, sağlıklı ve sınıf bilinci gelişkin kadroların ortaya çıkmasını da beraberinde getirecektir. Kipa’ların örgütlenme süreçlerinde ve sonrasında da verilmekte olan eğitimlerle, hem sendikamız Tez-Koop-İş hem de ülkemiz işçi sınıfı adına önder ve nitelikli kadrolar ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Aynı zamanda Kipa örgütlenmemizdeki bu başarımızın tüm dünya işçi sınıfını da yüreklendireceğini umut etmekteyiz.

“Uluslararası sendikal harekete de önemli bir dinamizm kazandırdı”

- Kipa örgütlenmesinin Türkiye sendikal hareketi için ve uluslararası sendikal hareket açısından sizce önemi nedir?

Haydar Özdemiroğlu: Sürekli değindiğimiz gibi, bu örgütlenme; yılmadan, karamsarlığa kapılmadan 9 yıllık bir süreci ve 10.000’e yakın işçiyi kapsıyor olması ile Türkiye’de ve dünyada son yıllarda gerçekleştirilmiş örgütlenmeler içerisinde bir ilki olması açısından önemlidir. Bir diğer önemi de Tesco-Kipa örgütlenmesinin uluslararası bir kimliği de barındırmasında yatmaktadır.

Sendikamız Tez-Koop İş, Tesco Kipa örgütlenmesi sürecinde uluslararası ilişkilere de önem vermiştir. Tesco-Kipa örgütlenmesi sürecince üst örgütümüz UNI Global ile birlikte hareket etmiş ve UNI Global içerisinde, perakende/hizmet sektöründe yer alan tüm Tesco-Kipa’larda örgütlü ve halen örgütlenme mücadelesi veren sendikalarla Tesco-Kipa ittifakını (sınıf dayanışmasının uluslararası ayağını) oluşturmuştur.

Tesco-Kipa İttifakı ile düzenli bilgi paylaşımı sağlanarak gelişmeler uluslararası bir düzeyde değerlendirilmiştir.

Tesco-Kipa örgütlenmesindeki başarı, sendikamız ve ülkemiz sendikal örgütlülüğüne olduğu kadar uluslararası sendikal harekete de önemli bir dinamizm kazandırmıştır.

Kızıl Bayrak / Ankara