Vergi oyunlarıyla asgari ücretliye yine sefalet dayatılacak

Dümenini AKP’nin tuttuğu sermaye devleti bir asgari ücret orta oyunu ile işçi sınıfına sefalet ücretini dayatmak için yine canhıraş bir çaba içerisinde.

Göstermelik olarak asgari ücretli bir işçinin de masaya oturtulduğu orta oyununda sendikalar, önce ücretin 2 bin TL’ye çekilmesini ve sonra bir zam yapılmasını istiyor.

Bu söylemin ciddiyet taşıyıp taşımadığını yakında göreceğiz. Ayrıca sahne gerisinde yapılan pazarlıkları bilmeden net bir şey söylemek de gerekmiyor. Fakat önceki yıllara bakıldığında yine bir vergi oyunu ile görünürde yapılan zammın kesintilerle geri alınacağı şimdiden bellidir.

Yüz binlerce işçi asgari ücretten düşük maaş aldı

2018’deki zamla, asgari geçim indirimi (AGİ) dahil asgari ücreti brüt 2 bin 29 TL, net ise 1603 TL’ye çıkaranlar, vergi dilimini bir üst basamağa taşıyarak, verdiklerini de geri aldılar. 2018 yılının ilk 8 ayı için asgari ücretten 258,76 TL vergi kesintisi yapılırken, bu oran vergi diliminin bir üst basamağa çıkmasıyla (yarısını kapsadığı için) Eylül ayında 295,05 TL’ye Ekim, Kasım ve Aralık aylarında ise 345,02 TL’ye çıktı.

Yani asgari ücret Eylül’de net 1566,84 TL, son 3 ayda ise 1516,87 TL’ye düştü.

Diğer bir deyişle, vergi oyunu sayesinde 2018 yılının ortalama asgari ücreti, AGİ dahil gerçekte 1578 TL oldu. Yüz binlerce işçi resmi olarak asgari ücretin altında maaş aldılar. Bu rakam oyunlarıyla kafaları karıştırılan işçiler, kesintilerin artmasıyla ellerine geçen bordrolarda bu katı gerçeği daha iyi anlamış oldular.

İşçilerin asgari ücretin altına düşen maaşları ise, AGİ miktarı yapılan kesintiyi geçmeyecek oranda arttırılarak yine asgari ücret seviyesine çıkarıldı. Fakat bu rakam fonlardan karşılandığı gibi işçinin çıplak ücreti de yine aşağıda kaldı.

Ancak tazminat, prim vb. eklerle asgari ücretin üzerinde bir gelir elde edenlere verilen AGİ oranları arttırılmayacak. Yani vergi dilimi arttığında hâlâ toplam geliri (prim vs. dahil) asgari ücretin üzerinde olan işçilerden yapılan vergi kesintisi artacak ve geri dönüşü olmayacaktır.

2019 yılında da vergi oyunu sürecek

Sermayeye hizmette kusur etmeyen ve bu hizmetleri bizzat Binali Yıldırım ve patron temsilcisi Rifat Hisarcıklıoğlu tarafından geçtiğimiz günlerde bir kez daha teyit edilen Türk-İş’in ağaları 2 bin TL’yi dillerinden düşürmüyorlar.

Türk-İş Kasım ayında 1943 TL olarak açıkladığı açlık sınırına dayanarak bu rakamı telaffuz etse de baz aldığı enflasyon ve fiyat artışlarının gerçek oranların altında hesaplandığını da geçerken hatırlatmakta fayda var.

Üstelik Hak-İş’in de diline doladığı bu zam oranı verilirse asgari ücretin bir üst vergi dilimine alınarak kesintinin yüzde 20’den yüzde 27’ye çıkarılması söz konusu.

2017’de Bakanlar Kurulu Kararı ile zammın ardından kesintinin artması engellense de 2018’de bu tercih edilmedi. (14.800 TL’ye kadarki gelirlerden yüzde 15, 14.800 TL ile 34.000 TL arasındaki gelirlerden yüzde 20, 34.000 TL ile 120.000 TL arasında gelirden ise yüzde 27 kesinti yapılmaktadır.) Ekonomik kriz içinde debelenen sermaye devletinin 2019 için de bu kesintilerden feragat etmesi düşük bir ihtimal olarak karşımıza çıkıyor.

İşçinin vergisi artarken patronlara peşkeş sürüyor

Patronlar için asgari ücrette en az 15 teşvik var.

SGK İşveren Payı 2008’de yüzde 5 indirilerek, yüzde 20,5’ten yüzde 15,5’e düşürüldü. Böylelikle patronların ödemesi gereken 416 TL’lik prim payında 101 TL indirim yapılarak, bu miktar 314,5 TL’ye düşürüldü. İşçilerin SGK prim payı ise yüzde 14 seviyesinde.

Patronlara sağlanan 14 teşvik ise İşsizlik Sigortası Fonu’ndan oluyor.

Neredeyse bütün işyerlerine Ocak-Eylül ayları arasında 9 ay boyunca aylık 100 TL indirim yapılıyor.

İlave İstihdam Teşviki ile mevcut çalışan sayısını arttıran patronlara asgari ücretli işçi için 833 TL peşkeş çekiliyor. Bu oran maaşa göre 2 bin 151 TL’ye kadar çıkıyor.

İşbaşı Eğitim Teşviki ile patronun 416 TL SGK gideri fondan karşılanıyor.

Teşviklerin en yaygın olanı 5 puanlık SGK işveren payının bütçeden karşılanmasıdır. Bu peşkeşin 2010’dan bu yana hazineye yükü 106 milyar TL’ye ulaştı. 2017 yılında 23,6 milyar TL olan 5 puan desteğinin, 2018 yılında 20,3 milyar TL olması bekleniyor. 2016-2018 döneminde patronlara sağlanan 5 puan SGK indiriminin kamuya maliyeti 66 milyar TL’yi aştı.

Çorum’da şeker işçilerinden eylem

Şeker fabrikasının özelleştirilmesiyle Çorum’da kadro beklerken işsiz kalan 95 taşeron işçisi eylem yaparak kendilerine verilen sözlerin tutulmasını istedi.

17 Aralık’ta yapılan eylemde 4B kadrosundan yararlanmak istediklerini belirten işçiler, özelleştirme sırasında hiçbir hak kaybı yaşanmayacağı ve kadro sözleri verildiğini, hatırlatarak “Biz kadro beklerken işsiz kaldık” dedi. İşçiler, kamu kurum ve kuruluşlarında alınacak personellerde öncelik taleplerini dile getirdi.

Çemaş’ta grev öncesi anlaşma

Kırşehir’de Çemaş Döküm fabrikasında 3 Ocak’ta başlayacak grev öncesi patron ve Birleşik Metal-İş arasında devam eden toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmelerinde anlaşma sağlandı.

Sendikanın açıklamasına göre, ücretlerde ilk 6 ay için yüzde 24, sosyal haklarda ise yıllık yüzde 32 artış kaydedildi.

İşçilerin talep ettiği zam oranının verilmemesi nedeniyle 3 Ocak’ta greve çıkılacağı duyurulmuştu.