Otomobil tekelleri ekolojik dengeyi mahvediyor

D. Köroğlu

Otomotiv, Almanya’nın anahtar sanayilerinden birisidir. Alman otomobil sektörü yaklaşık 900 bin çalışanı ve 450 milyar avro cirosu ile dünyanın dört büyük araba üreticisinden biridir. Yan sanayisi ile neredeyse Almanya sanayisinin en önemli ağırlığını oluşturmaktadır. Her yedi işten biri araba üretimine bağlıdır. Buna bir de “Alman malı, mühendisi, kalitesi ve buluşları” da eklendiğinde bu alanda çok iyi durumda oldukları söylenebilir.

Kimse Alman mühendislerin sahtekarlık yapacağını düşünmemişti. Ama tekellerin çıkarları için yaptılar. En büyük tekeller olan VW, Mercedes, BMW gibi şirketler bir araya gelerek, Bosch firması (egzoz değerlerini ölçen firma) ile Amerikan Doğa Koruma Örgütü’nün egzoz ölçüm değerlerinin nasıl manipüle edileceğinin, onları nasıl kandırabileceklerinin ortak kararını almışlar. 2008 yılında hükümetin VW’nin yanında olduğunu çok net bir şekilde belirtmesine rağmen yapıldı bu. Ayrıca devlet o dönem dizel araba alanlardan en az üç sene vergi almıyordu. Yani dizeli bilfiil teşvik ediyordu.

Dizel motor mu benzinli motor mu? Hangi zehir; CO2 mi, NOx mi daha zehirlidir?

Dizel motor çalışma prensibi sonucu benzinden farklı olarak CO2 (karbondioksit) yanında NOx (azot oksitler) gazı üretmektedir. CO2 ve NOx gazları arasında anlaşılır bir karşılaştırma yapılırsa; CO2 düşük oranlarda az zararlıdır, NOx düşük oranda bile çok zararlıdır. CO2 filtrelemesi kolaydır, NOx filtrelemesi zordur. CO2 yaşam kalitesini düşürür, NOx yaşam süresini düşürür. Dizel motorlar CO2 değeri olarak daha düşük emisyona sahip olsalar da yüksek NOx gazları nedeniyle daha zararlıdır. İyi filtrelenmediği takdirde dizel motor benzin motorundan daha kirlidir. Dizelin filtrelemesi zordur ve çok pahalıdır.

Bunun sonucunda karmaşık teknolojilerle daha pahalı dizel motorlar üretildi. Başta VW olmak üzere birçok tekelin uğraştığı emisyon sorunu da esas olarak filtrelenmesi kolay olan CO gazlarından değil, filtrelenmesi zor ve pahalı olan NOx gazları nedeniyle ortaya çıktı. Yani otomobil tekelleri NOx gazlarını filtrelemenin maliyetinden kaçma peşindeler. İşte tam da bu noktada kıyamet kopuyor. Üreticiler yüksek maliyetler ve zorlu emisyon kuralları nedeniyle dizel motorlardan benzin motorlu hibrit sistemlere yönlenmeye başladılar. Her ne kadar birçok üretici, otomobillerde dizel motorlardan vazgeçmek istemediğini belirtse de hibrit ve elektrikli otomobil modellerine oldukça fazla hız vermeleri orta vadede dizellerin sonunu getirecek gibi görünüyor.

ABD’de yapılan testlerde, otomobil kullanıcılarının aşina olduğu bir durumun, üreticinin duyurduğu yakıt sarfiyatı ile gerçek hayattaki yakıt sarfiyatı arasındaki farkın NOx emisyonları için de geçerli olduğu anlaşıldı.

Dahası, laboratuvarda ölçülen ile gerçek yakıt sarfiyatı arasındaki fark en fazla yüzde 30 seviyesindeyken, test edilen Volkswagen’larda laboratuvarda ölçülen ile gerçek NOx salınımları arasındaki farkın 35 kata kadar çıkabildiği tespit edildi. En son teknik egzoz filtrelemesi olan Avro 6’da, Almanya sokaklarında sürülen arabalarda 1 km başına ortalama 507 miligram NOx ölçülmektedir. Şu andaki müsaadesi ise 80 miligramdır. Yani Avro 6 standardındaki motorlarda bile normalin 6 katından fazla NOx ortaya çıkmaktadır. Halen kullanımda olan Avro 3, Avro 4, Avro 5 gibi eski filtrelerde bu oranın 35 misline kadar NOx ölçülebilmektedir. Kyoto iklim antlaşmalarında özellikle bu gazların azaltılması karar altına alınmasına rağmen bu böyle.

Avrupa’da dizel motorlar yüzde 53, benzinli motorlar ise yüzde 47 satış oranına sahiptir. Hindistan’da yüzde 52 dizel, yüzde 48 benzin kullanılıyor. ABD, Çin, Japonya ve diğer ülkelerin çoğunda dizel motorlar yüzde 2 ya da 3 oranındalar. Dizel motor sorunu asıl olarak Avrupa, Hindistan, Güney Kore’de öne çıkmaktadır. Almanya’da dizel motorların oranı yüzde 60 civarındadır.

Dizel arabaların yasaklanması

Almanya’nın Stuttgart kentinde 2016 yılında yapılan CO2/NOx ölçümlerinde değerlerin çok yüksek olduğu bir daha belirlendi. Audi A6 %36,4, Jaguar %28,3, BMW216d %19… Bunun üzerine Stuttgart İdari Mahkemesi’nde yılbaşından itibaren dizel motorlu araçların trafiğe çıkmasının yasaklanması kararı çıktı. Karara göre 1 Ocak 2018’den itibaren Stuttgart’ta dizel motorlu araçlar trafiğe çıkamayacak. Karar gerekçesinde dizel araçların yasaklanmasının, sağlığa zararlı nitrik oksit emisyonuna karşı korunma açısından gerekli olduğu belirtildi.

Keza Fransa’da 2020’de dizel motorlu araçların Paris’e girişleri yasaklanacak. 2040 yılı itibarı ile de benzinli ve dizel arabalar yasaklanacak. Benzer bir kararı İngiltere açıkladı. Hindistan-Yeni Delhi’de de dizel araç girişi yasaklandı. Hollanda dizel ve benzinli araçların satılmasını 2025 itibarı ile yasaklama kararı aldı. Norveç benzer bir karar aldı. İsveç otomobil devi Volvo 2019 yılından itibaren tamamen elektrikli ve hibrit araç üretme kararı aldı.

Dizel teknolojisinin sonu olabilir

Alman Çevreyi Koruma Örgütü 2015 yılında havadaki nitrik oksit miktarının bütün ölçüm noktalarında izin verilen miktarın bir katına kadar yüksek çıktığı ve zehirli gaz miktarının ancak dizel motorlu araçların trafikten men edilmesiyle azaltılabileceği gerekçesiyle Baden-Württemberg eyaletine dava açmıştı.

Örgüt Düsseldorf kentinde de mahkeme tarafından haklı bulunmuş ve karar bir üst mahkemeye havale edilmişti. Örgüt Başkanı Resch, İdari Mahkeme kararının üç hafta önce hükümet ve şirket temsilcilerinin katılacağı Berlin’deki “dizel zirvesinde” dikkate alınacağı umudunda olduklarını söyledi.

Stuttgart Sağlık Bakanlığı da her yıl tahminen 45.000 insanın ince toz yüzünden, yine 10.000 insanın ise Stickoxide’den dolayı öldüğünü beyan etti. Buna ek olarak havanın kirlenmesinin sonucu kalp krizlerinin, akciğer hastalıklarının, inmelerin arttığını açıklamaktadır. Stuttgartlılar bu tür arabaların kaldırılmasından yana.

Dünya çapında 280.000 çalışanı olan Stuttgart merkezli bir diğer tekel Mercedes, 2017 yılının ilk altı ayında 1,6 milyon araba satışı gerçekleştirdi. Bunun 300 bini Çin’de ve önemli bir bölümü dizel...

Yine Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de NOx nedeniyle dizel otomobillerin çevreye ve insan sağlığına zarar verdiğinin raporlarla ortaya konulduğunu açıkladı. Dizel motorlar sigaradan daha zararlı olarak gösterilmeye başlandı. Birçok ülke, özellikle ABD’deki skandal sonrası dizel motorlu araçlar konusunda radikal önlemler almaya başlarken, firmalar da dizel motor geliştirmekten hızla vazgeçmeye hazırlanıyor.

Seçim sürecinde hükümet ile otomobil tekelleri zirvesi

Merkel otomobil tekellerinin sözcüleri ile bir araya gelecek, hem de seçimden önce. Çözüm arayışları tekelleri bu sorunda zorlamasına rağmen, yeni açılımlar için görüş alışverişinde bulundular. Dizel üretimine alternatif üretimler tartışıldı. Sonbahara doğru seçimlerden önce yapılacak ikinci buluşmada dizel artıklarından en fazla etkilenen şehirlerin başkanları da çağrılarak işin ele alınacağı, 500 bin avro mali destek ile dizel sorununun çözülmek istendiği, sorunun 900 bin çalışanın kaderiyle de ilgili olduğu açıklandı.

Egzoz değerleri skandalı

Skandal 19 Eylül 2015 tarihinde patlak vermişti. İlk önce VW’nin 500 bin arabayı etkileyen egzoz değerleri ölçüm programını manipüle ederek, hem müşterilerini hem de sorumlu bakanlıkları kandırması olayı açığa çıktı. Bunun üzerine sorumlular istifa ettiler. Sonrasında toplamında 112 milyon arabanın etkilendiği ortaya çıktı.

ABD Adalet Bakanlığı, VW’yi egzoz skandalı için 4,3 milyar para cezasına çarptırdı. Başkan Winterkorn istifa etti. Tekelin toplamda 35 milyar zarar ettiği tahmin ediliyor. Öte yandan Alman hükümetine Almanya’da 3400 dava açıldı. Davanın içeriği egzoz skandalında hükümetin ve trafikten sorumlu bakanlığın olaya gözlerini kapatmasıydı. Ve bugüne kadar hâlâ da bu şirketlere karşı herhangi bir önlem alınmadı veya ceza uygulanmadı.

VW’de egzoz skandalının yükü çalışanlara: işyeri/istihdam azaltılacak

Otomobil sanayiinde her yıl 3,7 milyar avro tasarruf etmek için 2025 yılına kadar 30 bin kişilik istihdam alanı azaltılacak. Öncesinde işçilere çok kâr için çalışmaları emredilirdi. Şimdi ise “ne yapalım ki masraflar arttı, bu yüzden en kârlı ve kolay tasarruf yolu işyerinin/istihdamın azaltılmasıdır” deniliyor. Bu da işçi çıkarma değil, istihdam azaltma olacakmış.

Halbuki esas suçlular yöneticilerdir. Dünyada 1 numara olmak için aşırı kâr hırsıyla hareket eden, daha ucuza üretmek hedefiyle işçi temsilciliğini yanına alıp egzoz değerlerini manipüle edenler onlardı. Hem arabaları satın alan insanları hem de kendi çalışanlarını kandırdılar.

Ne pahasına olursa olsun yüksek kazanç, saldırganlık, aşırı baskı ve ayrıca diğer kapitalist tekellerle rekabet, bu tablonun asıl nedenleridir ve bu politika tastamam tekellere aittir. Böyle olduğu halde fatura çalışanlara kesiliyor. IG Metall yöneticileri ise “işten atılma yok, işyeri (istihdam) azaltılacak onun için bir sorun yok” demekte, bu oyuna ortak olmaktadırlar. Yeri gelmişken IG Metall sendikasının da bu işin tam göbeğinde olduğunu belirtelim. Onun için VW’de araba işi olmayan bölümlerin tasfiyesi gündemde; MAN Roland, MAN Renk, MAN Diesel vs. gibi…

Tekeller tekniğe daha fazla yatırım yapıp, daha iyi egzoz değerleri sağlayarak doğayı daha az kirleteceklerine, aşırı kâr hırsıyla hileler yapıp dünyamızı mahvetmektedirler. Otomobil tekeli, bu skandala neden olan aşırı kâr hırsının sonucunda 2014 yılında 12,7 milyar, 2015 yılında 14,6 milyar, hatta 2016 yılında bile 11,3 milyar avro kazanç sağladı.

Sosyalizm tek çıkar yoldur

Kapitalist sistem dünyamıza ne kadar zarar verdiğine bakmaksızın kâr için her ne gerekiyorsa onu yapmaktadır. Ayrıca özel araba teşviki ile neredeyse her evde iki veya daha fazla arabanın olduğunu görmekteyiz. Sosyalizm ise gerek güvenli, hızlı, kaliteli toplu taşımacılık gerekse sağlıklı enerji kullanımı ve her şeyin insan ve doğamız için olması yaklaşımı ile geleceğimizi kurtarabileceğimiz tek alternatiftir. Tek çıkar yol sosyalizm için mücadeledir.