Rusya-Mısır ilişkilerinde yeni dönem
İhvan (Müslüman Kardeşler) yönetiminin yıkılmasından sonra Mısır’da kurulan geçici yönetim, ilk günlerden itibaren, Rusya ile ilişkileri yeniden geliştirme eğiliminde olduğunu hissettirdi. Dışişleri Bakanı Nebil Fehmi’nin Moskova ziyareti ve 1943 yılında başlayan Mısır-Sovyetler Birliği/Rusya ilişkilerinin 70. yıldönümü vesilesiyle tarafların yaptığı açıklamalar, iki ülke arasındaki ilişkilerde hızlı bir gelişme döneminin başlama işaretlerini vermişti. Son haftalarda ise, Mısırlılar’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Kahire’de görmek istediklerine dair vurguların sık duyulmaya başlanması, bu yöndeki beklentinin güçlendiğinin işaretiydi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve onlara eşlik eden heyetlerin 14 Kasım günü başlayan Mısır ziyareti, Rusya-Mısır ilişkilerinde yeni bir dönemin başladığına dair değerlendirmeleri doğruladı. İki Rus bakanın kalabalık heyetlerle aynı anda Mısır’ı ziyaret etmeleri, tarafların ilişkileri geliştirme konusunda ciddi ve kararlı olduklarını gösteriyor. Bu gelişme, Camp David anlaşmasının imzalandığı 17 Eylül 1978’den beri Mısır üzerinde hegemonya kuran ABD’yi rahatsız etse de, Obama yönetimi bunu engelleme gücünden yoksun görünüyor. İhvan yönetiminin büyük bir halk isyanı sonucu devrilmesinden sonra Mısır’da oluşan siyasal atmosferde hem halkın çoğunluğu hem Mısır burjuvazisinin bir kesimi ve onu temsil eden geçici yönetim şahsında Rusya ile ilişkileri geliştirme eğilimi güçlenmeye başladı. İki Rus bakanın aynı anda Kahire’ye gelmesi, bu eğilimin gerçek hayatta somut karşılık bulmaya başlaması anlamına geliyor. Öncelikler: Ekonomik, siyasi, askeri işbirliğinin geliştirilmesi… Rus iki bakan ve onlara eşlik eden heyetlerin Kahire’ye ulaşmasından sonra yapılan bilgilendirme amaçlı kısa süreli basın toplantısının ardından, tarafların resmi görüşmelere başlayacakları belirtildi. Sergey Lavrov ve Mısırlı meslektaşı Nebil Fehmi başkanlığındaki heyetler bir mekanda, Sergey Şoygu ile meslektaşı ve aynı zamanda Mısır Genelkurmay Başkanı Abdulfettah el-Sisi başkanlığındaki heyetler ise, aynı anda farklı bir mekanda görüşmelere başladıkları bildirildi. Önden yapılan açıklamalara göre taraflar arasındaki görüşmelerde ikili ilişkiler, askeri işbirliği ve bölgesel durum konuları öne çıkıyor. Göründüğü kadarıyla taraflar, tüm bu alanlarda işbirliğini geliştirme konusunda somut adımlar atmaya hazırlanıyor. Rusya’nın Mısır ordusunun talep ettiği silahları karşılayacağı, ekonomik/ticari ilişkilerin geliştirileceği, Suriye başta olmak üzere, Ortadoğu ve Arap dünyasında yaşanan olaylar/sorunlar konusunda ise, Mısır’ın, bölgede etkisi giderek güçlenen Rusya’nın çizgisine yakınlaşma eğiliminde olduğu yansıyan bilgiler arasında. Yeni başlayan görüşmelerin sonuçları önümüzdeki günlerde netleşecek. Ancak şimdiden şunu söylemek mümkün, Rusya-Mısır ilişkilerinde yeni bir dönem başlamıştır. Elbette ABD-İsrail ikilisi bunu kösteklemek için ellerinden geleni yapacaklardır. Ancak Suriye olaylarının da gösterdiği gibi, Rusya’nın Ortadoğu’da güçlenmesini ve Mısır’la ilişkilerini geliştirmesini engelleyebilecek güçten yoksunlar. Ortadoğu’da ABD’nin etkisi zayıflıyor ABD emperyalizminin dünya jandarmalığını sürdürmekte zorlanmaya başlaması, kuşkusuz ki, yeni bir olgu değil. Fakat Suriye ve Mısır’daki süreç, ABD ve müttefiklerinin Ortadoğu üzerindeki hegemonyalarının sarsılmaya başladığını somut olarak göstermiştir. İki ülkedeki olayların gelişim seyri farklı olsa da sonuç aynı; ABD’nin etkisinin zayıflaması. Irak ve Libya işgalleri, bu süreci durdurma çabası olarak da ele alınabilir. Ama sonuç tersi yönde oldu. İki yıl önce Libya’ya pervasızca saldıran emperyalist blok, savaş ilan etmesine rağmen Suriye’ye saldırmayı göze alamadı. Çıkarları gereği savaşa karşı tutum alan Rusya ise, bunu ABD’ye de kabul ettirerek hem bölgedeki nüfuzunu arttırdı hem Ortadoğu halkları nezdinde saygınlığını pekiştirdi. Gelinen aşamada, Amerikancı olanlar da dahil olmak üzere, bölgedeki güçler, Ortadoğu’da oluşmaya başlayan yeni jeo-politik durumu gözeterek adımlarını atmaya çalışacaklar. Batılı emperyalistler güdümündeki Suriye muhalefetinin şeflerinin bile, bugünlerde Moskova ziyaretine hazırlanmaları, bölgede oluşan bu yeni durumdan bağımsız değildir. Bu süreç sancılı/çalkantılı, hatta çatışmalı bir seyir izleyebilir. Zira ABD, bölgede halen güçlü dayanaklara sahiptir. Ancak buna rağmen ABD ve müttefikleri, süreci tersine çevirme olanağı ve gücünden yoksunlar. Dolayısıyla, Rusya-Mısır ilişkilerinin önümüzdeki dönemde daha da gelişip güçlenmesi, sürpriz olmayacaktır.
Filistin-İsrail
|
