Türk-İş ağalarının, sermaye hükümeti AKP’nin şefleriyle 31 Ocak akşamı yaptığı pazarlıklar sonucu TBMM’ye gönderilen “toplu iş ilişkileri” yasa taslağında yer alan % 3 barajı ile işçi sınıfı ve emekçilerin örgütlenme hakkına baraj konuluyor. Tasarıya göre, şu anda toplu sözleşme hakkı bulunan sendikalar 5 yıl süreyle bu hakkını koruyabilecek. Ancak, taslak hayata geçirildiği koşullarda 5 milyon 70 işçi, yani tüm kayıtlı işçilerin % 46’sı için Toplu İş Sözleşmesi (TİS) hayal haline gelecek.

“Sendikal özgürlükleri genişlettiği” iddiasıyla çıkartılan yasada grev yasakları genişletilirken güvencesizlerin, taşeronların örgütlenmesi konusunda, kolaylaştırıcı ve koruyucu hiçbir önlem bulunmuyor.

DİSK-AR’dan rapor

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR) SGK Temmuz 2011 İstatistikleri ile Çalışma Bakanlığı İstatistikleri Temmuz 2009 verileri üzerinden hazırladığı “Sendikalar ve Yetki Sorunu” raporuna göre, % 3 barajı ile 5 milyon 70 işçi, yani tüm kayıtlı işçilerin % 46’sı için TİS hayal haline geliyor. Taslak bu haliyle hayata geçirilirse bu işçilerin bulunduğu 6 işkolunda işçiler yetkili sendika bulamayacak.

Baraj %24’e yükselecek

Rapora göre mevcutta % 10 olan ve kamuoyuna yeni taslakta % 3 olarak sunulan baraj istatistik oyunları ile % 24’e yükselecek. Mevcutta yetkili sendikalar bile bu nedenle yetkisiz kalacak. Rapora göre bunun iki nedeni var;

1) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yerine aynı bakanlığa bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu istatistiklerinin esas alınmasından ötürü 2 katına çıkan işçi sayısı,

2) Sendika üye sayılarının sadece dörtte birinin geçerli sayılacak olmasıdır. Bunun yanında sektör birleşmeleri nedeni ile kimi işkollarında baraj daha da yükselecektir.

Sendikaya değil, işçiye baraj

Mevcut yasaya ve istatistiklere göre yetkili olan kimi sendikalar, 5 yıl içinde üye sayısını 10 kattan fazla artırarak 90 bin üyeye ulaşmak zorunda.

Sendikalaşma oranlarının barajlar ve yetki sorunları nedeniyle sürekli olarak azaldığı bir süreçte, mevcut yapıyı koruyan düzenlemeler üye sayılarında ciddi bir artış beklemenin mümkün olmadığının belirtildiği raporda, yasada tanınan 5 yılık süreç üye sayılarında çok ciddi bir artış yaşanmazsa işçilerin üye olup, TİS yapabilecekleri sendika bulamayacakları işkolları şunlar:

Ağaç ve kâğıt işkolu: Sektörde 4’ü yetkili olan 6 sendika bulunuyor. Baraj 6 bin 447 kişi, ağaç sektöründe üye sayısı birbirine yakın iki sendikanın TİS’ten faydalanan toplam üyesi 6 bin 345. Yani en büyük sendikanın TİS kapsamında üye sayısı 3 bin civarında. Demek oluyor ki % 3’lük, 6 bin 447 kişilik barajın yarısı kadar üye söz konusu.

Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar: 3’ü yetkili 5 sendikanın bulunduğu sektör, 3 milyon kayıtlı işçi ile en büyük işkolu. Buna karşın toplam TİS kapsamındaki işçi sayısı 32 bin 849 kişi. Yani % 3’lük ve 90 bin kişilik barajın 3’te 1’i oranında toplam üyeye sahip. Sendikaların eşit dağıldığı varsayımı altında, sektördeki sendikalar beş yılda üye sayısını 9 kat artırmak durumunda.

Taşımacılık: Demiryolu, deniz, hava, kara taşımacılığı ile ardiye ve antrepoculuk işkollarının birleşmesi ile oluşturulan sektörde, toplam kayıtlı işçi sayısı 773 bin seviyesinde. % 3 baraj, işkolu birleşmesi ile zaten % 10’un üzerinde bir etkiye sahip. Sektörde 6’sı yetkili olan 8 sendika bulunuyor. Bu sendikalar arasında en büyük olanının TİS kapsamındaki üye sayısının en fazla olduğu işkolu demiryolları. Söz konusu sektördeki sendika 9 bin 935 üyesi ile 23 bin kişilik barajın yarısının bile altında TİS kapsamında üyeye sahip.

Konaklama ve eğlence yerleri: Sektörde 2’si yetkili 6 sendika bulunuyor. İş kolunda kayıtlı işçi sayısı 710 binken, TİS kapsamındaki sendika üye sayısı sadece 11 bin. % 3 yetki barajı ise 21 bin düzeyinde.

Sağlık: Sağlık sektöründe 3 sendika bulunuyor. Bu sendikalardan biri yetkili. Ancak DİSK’e bağlı Dev Sağlık-İş Sendikası yetkili olmadığı halde etkili mücadelesi ile sektörde en etkili güç ve 8 bin 426 kişilik % 3 barajının sınırlarına gelmiş durumda. Yetkili olan sendikanın TİS kapsamında üye sayısı ise kılpayı barajın altında. Sektörde kayıtlı 281 bin işçi var.

Basın-Yayın sektörü: Sektörde 83 bin 700 kayıtlı işçi bulunuyor. Buna karşın TİS kapsamındaki sendika üye sayısı ÇSGB’nin son verilerine göre 1.746. İşkolunda iki yetkili sendika var. Her iki sendika da % 3 barajının altında kalıyor.

Raporun sonuç bölümünde ise, toplu iş ilişkileri yasa taslağının grev yasaklarının alanını genişlettiği, barajlar ve yetki prosedürleri ve işkollarının tespitinde devlet kurumlarının inisiyatifinin devam ettiği ifade edildi.

Uzlaşmadan grev kırıcılığı çıktı

Türk-İş yöneticilerinin baraj pazarlığından grev kırıcılık çıktı.

Türk-İş’in de onay verdiği, sendikaların yetki barajının yüzde 10’dan yüzde 3’e indirilmesi konusundaki uzlaşmanın ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. Toplu İş İlişkileri Yasası’nda hava işkoluna ilişkin özel grev kırıcılığı hükmü ilave edildi. Tasarıya eklenen özel hüküm, havayollarındaki grev hakkının fiilen engellenmesi anlamına geliyor.

Hava-İş: Skandal!

Hava-İş Sendikası Genel Merkez Yönetim Kurulu bu gelişme ile ilgili basın açıklaması yaptı. Açıklamada, yaşanan gelişme “skandal” olarak nitelendirilirken Meclise sunulan Toplu İş İlişkileri Yasası’na son anda “YENİ BİR GREV YASAĞI” konulduğu duyuruldu.
Tasarının Grev ve Lokavt uygulaması başlıklı 64. Maddesine 6. Fıkra eklenerek; hava taşımacılığı işkolunda da fiili grev yasağı getirildiğinin altını çizen sendika, grevde işverenlerin hava ulaşımında faaliyetlerinin %40’ını sürdürmesine olanak sağlanmasının fiilen grev hakkının ortadan kaldırılması anlamına geldiğini belirtti.

“Darbe anayasasında bile yok”

Tasarıya konulan böyle bir özel hükmün, 12 Eylül anayasasında bile bulunmadığını hatırlatan Hava-İş’in açıklamasında böylesine özel hüküm içeren bu maddenin tasarıdan çıkarılması, tüm barajların kaldırılarak örgütlenme özgürlüğünün önüne engel konulmaması talep edildi.